Την Πέμπτη 8 Ιουνίου, οι Βρετανοί θα προσέλθουν για ακόμα μια φορά στις κάλπες, μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο αρκετά κρίσιμο για το μέλλον της χώρας. Η εκλογική μάχη για τη Βουλή των Κοινοτήτων, ή αγγλιστί House of Commons, αποτελεί την πρώτη πολιτική δοκιμασία μετά το δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου, που οδήγησε στην έναρξη της διαδικασίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η έναρξη αυτής της διαδικασίας αποτέλεσε ουσιαστικά και την αιτία διεξαγωγής των εκλογών, καθώς η πρωθυπουργός, Theresa May, δεν είχε στο πλευρό της ούτε καν ολόκληρο το κόμμα των Συντηρητικών, από την ηγεσία του οποίου παραιτήθηκε ο πρώην πρωθυπουργός David Cameron για να της αναθέσει το χαρτοφυλάκιό του. Η May, υποστήριξε ότι είχε ανάγκη από μία ευρεία πλειοψηφία, ώστε να μπορέσει να διεξάγει τις διαπραγματεύσεις των όρων αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με τη συζήτηση για το λεγόμενο BREXIT, ένα χρόνο μετά το δημοψήφισμα, να κυριαρχεί όχι μόνο στο πολιτικό προσκήνιο, αλλά και στο σύνολο των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων στη χώρα, καθώς επηρεάζει τη λειτουργία σχεδόν όλου του κοινωνικού ιστού, οι συγκεκριμένες εκλογές έχουν σαφές περιεχόμενο και με βάση την τοποθέτησή τους όσο αφορά αυτό, οι πολιτικοί σχηματισμοί επιθυμούν να κερδίσουν μια μάχη που κρίνεται πολύ σημαντική για την εξέλιξη της όλης διαδικασίας.
Η αλήθεια είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον περασμένο Ιούνιο βρίσκεται σε αχαρτογράφητα νερά. Η νίκη των συμφερόντων του βρετανικού κεφαλαίου που επιθυμούσαν την αποχώρηση από την ΕΕ δεν είναι σε καμία περίπτωση σίγουρο ότι είναι οριστική. Μέσα σ’αυτό το χρόνο έχουν εκδηλωθεί τεράστιες αντιθέσεις, κυρίως όσο αφορά το πολυπολιτισμικό Λονδίνο και τη φτωχότερη επαρχία, αλλά και ως προσπάθειες των ηττημένων του δημοψηφίσματος να ανατρέψουν μια αρνητική για τα συμφέροντά τους πορεία. Η αποτύπωση αυτού του πολιτικού σκηνικού πρόκειται να συμβεί στις κάλπες της 8ης Ιουνίου και το αποτέλεσμα θα χρίζει ίδιας ανάλυσης με το περσινό του δημοψηφίσματος, ενώ κανείς δε μπορεί να προβλέψει πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα από την επόμενη μέρα.
Τα σενάρια
Δεν υπάρχουν πάρα πολλά απίθανα σενάρια στη σύγχρονη πολιτική, που τα εργαλεία μέτρησης της κοινής γνώμης είναι πολύ εξελιγμένα, ενώ τα μέσα που χρησιμοποιούν βοηθούν την ελαχιστοποίηση του λάθους. Οι εκπλήξεις αφορούν κυρίως περιπτώσεις που συγκεκριμένα συμφέροντα προσπαθούν να επηρεάσουν το πολιτικό σκηνικό και παραμένουν εκπλήξεις παρουσιαζόμενες από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και μαζικής κατανάλωσης. Για όσους γνωρίζουν δεν υπάρχουν σοβαρές εκπλήξεις, ούτε στις εκλογές, ούτε στα δημοψηφίσματα, ωστόσο ο τρόπος που είναι φτιαγμένο το εκλογικό σύστημα μπορεί να κρίνει από κάποιες λεπτομέρειες πολύ κρίσιμες ισορροπίες.
Έτσι, το σενάριο είναι το εξής: πλήρης αβεβαιότητα, συνέχιση της αντιπαράθεσης για τον “ευρωπαϊκό” ή άλλο δρόμο, ισχνή πλειοψηφία οποιουδήποτε σχηματισμού στη Βουλή των Κοινοτήτων και άρα ακόμα μία κυβέρνηση με σχετική αδυναμία να διεξάγει απρόσκωπτα μια τόσο επίπονη και περίπλοκη διαδικασία, όπως το Brexit. Με άλλα λόγια, το bras de fer θα συνεχιστεί, γιατί πολύ απλά οι εκλογές από μόνες τους ποτέ δεν είναι ικανές να επηρεάσουν τους πραγματικούς συσχετισμούς που υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων συμφερόντων και είναι η πηγή των αποτελεσμάτων τους, όχι το αποτέλεσμά τους.
Το πολιτειακό και εκλογικό σύστημα
Το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως κάθε παλιά αυτοκρατορία που σέβεται τον εαυτό της, έχει ένα περίπλοκο εκλογικό και πολιτειακό σύστημα. Πέρα από την ύπαρξη της Μοναρχίας, με το Βασιλιά (ή Βασίλισσα εν προκειμένω) να αποτελεί τον υπέρτατο άρχοντα, υπάρχει η Βουλή των Λόρδων, ή Άνω Βουλή, που αποτελείται από άρχοντες που δεν εκλέγει ο λαός. Ωστόσο, υπάρχει και η λαϊκή συμμετοχή στην κεντρική διοίκηση του κράτους μέσω της εκλογής της Βουλής των Κοινοτήτων, ή Κάτω Βουλής, ή House of Commons.
Η Βουλή των Κοινοτήτων είναι αυτή που δίνει την ψήφο εμπιστοσύνης στην Κυβέρνηση με τρόπο που γνωρίζουμε σε όσες χώρες υπάρχουν κοινοβουλευτικές δημοκρατίες κι έτσι η εξασφάλιση της πλειοψηφίας από ένα κόμμα ή έναν συνασπισμό κομμάτων είναι το ζητούμενο για την ανάδειξη της νέας κυβέρνησης. Προφανώς, η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης που χαίρει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας της Βουλής των Κοινοτήτων οδηγεί σε νέες εκλογές ώστε να επιτευχθεί το ζητούμενο.
Αυτό είναι και το διακύβευμα των συγκεκριμένων εκλογών, δηλαδή ποια κυβέρνηση θα σχηματιστεί την επόμενη μέρα και πόσο μεγάλη, αυτοδύναμη ή μη, πλειοψηφία θα έχει στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Ακόμα μια λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά, ωστόσο, είναι ότι η δύναμη των σχηματισμών μέσα στη Βουλή δεν κρίνεται από το συνολικό ποσοστό τους σε εθνικό επίπεδο. Η μάχη δίνεται σε 650 εκλογικές περιφέρειες που η καθεμιά από αυτές εκλέγει έναν αντιπρόσωπο. Έτσι, το κόμμα που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους σε κάθε περιφέρεια εκλέγει τον αντιπρόσωπο σ’αυτήν και ως εκ τούτου, ακόμα κι ένα κόμμα με χαμηλό ποσοστό σε εθνικό επίπεδο μπορεί να έχει αντιπροσώπευση, ενώ ένα άλλο, με πολύ μεγαλύτερο, να βρεθεί ακόμα και χωρίς αντιπροσώπους.
Τέλος, επειδή τα παράξενα στη χώρα που οδηγούν από τα αριστερά δεν έχουν τελειωμό, άλλα κόμματα συμμετέχουν στις εκλογές για τη Μεγάλη Βρετανία (δηλαδή την Αγγλία, την Ουαλία και τη Σκωτία) και άλλα για τη Βόρεια Ιρλανδία. Με τον τρόπο αυτό αφ’ενός οι Βορειοϊρλανδοί δε μπορούν να έχουν λόγο για την κυβέρνησή του κράτους στο οποίο ανήκουν, καθώς δε μπορούν να εξασφαλίσουν σε κανένα κόμμα τους την πλειοψηφία στη Βουλή, από την άλλη η ψήφος τους κρίνει ισορροπίες που επηρεάζουν το διακύβευμα της ψήφου των υπολοίπων “συμπατριωτών” τους.
Το πολιτικό σκηνικό
Στις εκλογές της 8ης Ιουνίου συμμετέχουν συνολικά 3303 υποψήφιοι, οι οποίοι είτε ανήκουν σε ένα από τα 72 κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές, είτε κατεβαίνουν σ’αυτές ως ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Κανένα από τα κόμματα που συμμετέχουν δεν έχει υποψήφιους και τις 650 εκλογικές περιφέρειες, με το κυβερνόν κόμμα, τους Συντηρητικούς, να έχουν 638 υποψήφιους, το Εργατικό Κόμμα 631, τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες 629, τα διάφορα οικολογικά κόμματα 467 (όλα μαζί) και το Κόμμα για την Ανεξαρτησία του Ηνωμένου Βασιλείου 378.
Από τα κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές, τα πιο σημαντικά, με την έννοια ότι θα κερδίσουν αντιπροσώπους στη Βουλή και θα κρίνουν το σχηματισμό της κυβέρνησης, είναι τα παρακάτω:
Συντηρητικό Κόμμα
Είναι το κόμμα της πρωθυπουργού Theresa May και το κυβερνών κόμμα από τις εκλογές του 2015, που τότε με επικεφαλής τον David Cameron κέρδισε το 36.9% των ψήφων και 330 αντιπροσώπους, έχοντας οριακή πλειοψηφία για το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Σε ένα υπερβολικά πολωμένο σκηνικό, το ποσοστό τους αναμένεται να είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το προ διετίας, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να τους εξασφαλίσει την πλειοψηφία, καθώς η μάχη για τους αντιπροσώπους δίνεται σε κάθε εκλογική περιφέρεια ξεχωριστά.
Το Συντηρητικό Κόμμα, μαζί με το Εργατικό, αποτελούν τις δυνάμεις του βρετανικού δικομματισμού, καθώς είναι τα 2 πρώτα κόμματα όλων των εκλογών από το 1922 και εκλέγουν πρωθυπουργούς κατ’αποκλειστικότητα από το 1935. Η αλλαγή στην ηγεσία του έγινε τον Ιούλιο του 2016, όταν και ο David Cameron, ως ηττημένος του δημοψηφίσματος, τήρησε την υπόσχεσή του να παραιτηθεί, αφήνοντας το κομματικό χαρτοφυλάκιο και τον πρωθυπουργικό θώκο στην Theresa May.
Οι αποκαλούμενοι Torries, είναι το κόμμα του οποίου ηγέτες υπήρξαν δύο από τους αντιδραστικότερους πρωθυπουργούς στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Winston Churchil και η Margaret Thatcher, που αφού ο λαός τους μίσησε και η ιστορία τους καταδίκασε, στην εποχή μας γίνεται προσπάθεια να αγιογραφηθούν.
Ο στόχος τους είναι να κερδίσουν κάμποσους αντιπροσώπους από περιφέρειες που είχε κερδίσει στις τελευταίες εκλογές ο υπό διάλυση αντίπαλός τους, το Εργατικό Κόμμα, καθώς και περιοχές της Σκωτίας, όπου κουμάντο κάνει το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το ποσοστό τους αναμένεται να ξεπεράσει αρκετά το 40%, όμως η ψαλίδα της διαφοράς με το Εργατικό Κόμμα έχει τάσει να μικραίνει μέχρι και την 7η Ιουνίου και η τάξη μεγέθους που αυτή θα έχει είναι μια λεπτομέρεια που μπορεί να ορίσει συσχετισμούς στην επόμενη Βουλή.
Εργατικό Κόμμα
Το κόμμα του Harold Wilson και του Tony Blair, όπως κάθε παλιό καλό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στην Ευρώπη, περνάει δύσκολες μέρες. Η αποτυχία του να διαχειριστεί την κρίση χωρίς να γίνει “δεξιό” κόμμα, καθώς και η απομάκρυνσή του από τις ρίζες του, δηλαδή τη σύνδεση με το λαϊκό και εργατικό παράγοντα, τα συνδικάτα, το οδήγησε, πέρα από τη λογική μετάλλαξή του, στην αδυναμία να ορθοποδήσει στο διαμορφούμενο πολιτικό σκηνικό. Παρά το γεγονός ότι οι Συντηρητικοί χρεώνονται μια σειρά λανθασμένων επιλογών, μεταξύ των οποίων και το Brexit, το Εργατικό Κόμμα δε δείχνει ικανό να ανατρέψει τη μεταξύ τους ισορροπία και να κερδίσει τις εκλογές.
Ηγέτης του σ’αυτή την εκλογική μάχη είναι ο Jeremy Corbyn, που από τα ΜΜΕ γίνεται μια προσπάθεια να εμφανιστεί πιο αριστερός κι από τον Μαρξ, αλλά στην ουσία είναι ακόμα μια μορφή που βρίσκεται σ’αυτή τη θέση περισσότερο για να τονίσει τη νοσταλγία των χαμένων αναφορών του κόμματος, από την εποχή που αν και δεν ήταν αριστερό, διέφερε από τους Συντηρητικούς.
Στις προηγούμενες εκλογές πήρε το 30.4% των ψήφων, εκλέγοντας συνολικά 232 αντιπροσώπους. Τα προγνωστικά λένε ότι στο πολωμένο σκηνικό θα υπερβεί κατά πολύ αυτό το ποσοστό, ξεπερνώντας κατά πάσα πιθανότητα και το 35%, όμως η αδυναμία του να κερδίσει αντιπροσώπους από άλλα κόμματα θα το κρατήσει μακριά από την εξουσία. Αυτό γιατί, ποντάροντας στους υποστηρικτές της ΕΕ, προσπαθεί να κερδίσει από περιοχές που η δύναμη των Συντηρητικών είναι πολύ μεγαλύτερη, ενώ παράλληλα δε μπορεί να επανακτήσει τα ποσοστά του σε φτωχές λαϊκές περιφέρειες που η πλειοψηφία στηρίζει ένα δρόμο μακριά από τα ευρωενωσιακά γρανάζια.
Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα
Το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα, ή αλλιώς SNP, είναι ένας ρυθμιστής της επόμενης μέρας, καθώς και του εκλογικού αποτελέσματος, χάρη στην ιδιομορφία του εκλογικού συστήματος. Αν και το ποσοστό του δεν είναι πολύ μεγάλο (στις προηγούμενες εκλογές πήρε μόλις το 4.7%) έχει τη δυνατότητα να εκλέγει αρκετούς αντιπροσώπους, καθώς είναι κυρίαρχο στις περιφέρειες της Σκωτίας.
Ηγέτης του είναι η Πρωθυπουργός της Σκωτίας, Nicola Sturgeon, η οποία έχει ταχθεί υπέρ της παραμονής στην ΕΕ και μάλιστα έχει επισήμως δηλώσει την πρόθεσή της, στην περίπτωση που το Brexit υλοποιηθεί, να επαναλάβει το δημοψήφισμα για απόσχιση της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου αυτή να γίνει μέλος της ΕΕ.
Ποντάροντας σε πολύ στέρεες βάσεις, το SNP ξέρει ότι το εκλογικό σώμα της Σκωτίας στηρίζει την προοπτική της ΕΕ και με βάση αυτή τη θέση, που είναι το βασικό ζήτημα σ’αυτές τις εκλογές, δίνει τη μάχη για όλους τους αντιπροσώπους της χώρας των Highlanders. Στην προηγούμενη Βουλή είχε 56 αντιπροσώπους και αν καταφέρει να κερδίσει ή να διατηρήσει έδρες στις περιοχές του Aberdeen και του Inverness, παρά το μικρό ποσοστό του, θα προκαλέσει μεγάλο πονοκέφαλο στο πρώτο κόμμα (τους Συντηρητικούς) και σε ολόκληρο το πολιτικό σύστημα του Ηνωμένου Βασιλείου.
Φιλελεύθεροι Δημοκράτες
Το κόμμα των Lib Dem, που ιδρύθηκε το 1988, είχε μια σταθερά ικανοποιητική εκλογική απόδοση ως 3ο κόμμα των εκλογών, με τη δημοτικότητά του να ανεβαίνει στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν εμφανιζόταν ως μια πιθανή εναλλακτική επιλογή στον προαιώνιο βρετανικό δικομματισμό. Ωστόσο η συμμετοχή του στην κυβέρνηση του Gordon Brown ήταν η υπογραφή της καταδίκης του και από το 23% στις εκλογές του 2010 έπεσε στο 7.9%, εκλέγοντας μόλις 8 αντιπροσώπους το 2015.
Πλέον κινείται υπό την ηγεσία του Tim Farron, που εκλέχθηκε τον Ιούλιο του 2016, όπως και πολλοί άλλοι αρχηγοί κομμάτων, μετά την αποτυχία να κερδίσει η παραμονή στην ΕΕ στο δημοψήφισμα του Ιουνίου. Το ποσοστό του αναμένεται να παραμείνει στα ίδια επίπεδα, ενώ είναι πολύ πιθανό να εκλέξει ακόμα λιγότερους αντιπροσώπους, χάνοντας σχεδόν ολοκληρωτικά τη δυνατότητα να ρυθμίσει ισορροπίες και να λειτουργήσει βοηθητικά για το Εργατικό Κόμμα.
Κόμμα για την Ανεξαρτησία του Ηνωμένου Βασιλείου
Είναι το κόμμα το οποίο έκανε την περισσότερη αίσθηση στην Ευρώπη και ίσως ολόκληρο τον κόσμο τον τελευταίο χρόνο, καθώς ήταν ο μπροστάρης του κινήματος υπέρ του Brexit. To UKIP, όπως είναι τα αρχικά του, είναι το κόμμα του οποίου ηγέτης υπήρξε μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο ο Nigel Farage, που ξεχώρισε ως μορφή λαϊκισμού στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά και ως μεγάλος νικητής του περσινού δημοψηφίσματος.
Πλέον, με ηγέτη τον Paul Nuttall, το UKIP δε δείχνει να μπορεί να μετουσιώσει σε εκλογικό ποσοστό την περσινή δυναμική του κινήματος που το ίδιο σθεναρά υποστήριξε, αφήνοντας ερωτηματικά για τον τρόπο που θα συνεχιστεί η διαδικασία του Brexit και τη συζήτηση που θα ακολουθήσει τις εκλογές.
Αν και στις τελευταίες εκλογές είχε πάρει το 12.7% των ψήφων, λόγω της ανωμαλίας του συστήματος έχει μόνο έναν αντιπρόσωπο στην απερχόμενη Βουλή. Ωστόσο, σ’αυτή την εκλογική αναμέτρηση, είναι πολύ πιθανό τα πράγματα να είναι χειρότερα, καθώς το τελευταίο διάστημα φαίνεται να χάνει σταθερά τη δυναμική του, με το ποσοστό του να αναμένεται αρκετά κάτω του 10% και πιθανότατα και κάτω από 5%.
Λοιπά κόμματα
Από τα υπόλοιπα κόμματα, το Plaid Cymru (Κόμμα της Ουαλίας στα ουαλικά) και το Πράσινο Κόμμα είναι αυτά που έχουν αντιπροσώπους, 3 και 1 αντίστοιχα, στην απερχόμενη Βουλή. Το ποσοστό τους είναι μικρό, αλλά η τυχόν διατήρηση των εδρών τους μπορεί να αποτελέσει λεπτομέρεια που θα ορίσει την ισχύ της σχηματιζόμενης κυβέρνησης. Ωστόσο, κάτι τέτοιο μοιάζει λίγο απίθανο, καθώς το πολιτικό κλίμα είναι πολύ πιο έντονα πολωμένο σε σχέση με τη μάχη του 2015 και είναι πολύ πιθανό αυτά τα κόμματα να βρεθούν χωρίς αντιπροσώπευση.
Βόρεια Ιρλανδία
Συνολικά 17 έδρες θα αποδοθούν στους εκλεγμένους αντιπροσώπους της Βόρειας Ιρλανδίας. Εκεί ένα από τα πιο σημαντικά κόμματα, το Sinn Fein, ιστορικό κόμμα της μάχης για ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν αποδέχεται τις έδρες που κερδίζει σε κάθε εκλογική μάχη. Όσο αφορά τους υπόλοιπους, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα αναμένεται να κερδίσει ακόμα μια φορά την πλειοψηφία σε ψήφους και αντιπροσώπους, ενώ το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και το Ενωτικό Κόμμα του Ulster (Ulster είναι μία από τις 4 ιρλανδικές περιφέρειες της οποίας το μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στη Βόρεια Ιρλανδία) ίσως έχουν αντιπροσώπευση, παρόμοιας τάξης με την προηγούμενη, που μαζί είχαν 5 έδρες στη Βουλή.
Το διακύβευμα
Όπως καταλαβαίνει κανείς, το αποτέλεσμα πρόκειται να είναι μια σαφής νίκη των Συντηρητικών, με τις εκπλήξεις σε περιφέρειες να μοιάζουν αρκετά απίθανες για το Εργατικό Κόμμα. Η μάχη της Σκωτίας είναι αρκετά σημαντική, καθώς από εκεί θα κριθούν κάμποσοι αντιπρόσωποι μεταξύ του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος και των Συντηρητικών και ίσως αυτή είναι μια λεπτομέρεια που αφενός θα κρίνει την ισχύ της νέας κυβέρνησης, αλλά και τη σαφή εντολή (ή όχι) για τον τρόπο που θα εξελιχθεί η διαδικασία αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σε κάθε περίπτωση, οι εκλογές θα είναι η αποτύπωση των υπαρχόντων συσχετισμών μεταξύ συμφερόντων που σταθερά συγκρούονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν μια βασική αντίθεση στις επιλογές τους για την πορεία της βρετανικής οικονομίας. Το αποτέλεσμά τους θα δείξει και το πώς αυτός ο συσχετισμός έχει εξελιχθεί τον τελευταίο χρόνο, ποιος έχει κερδίσει έδαφος και ποιος θα μπορέσει να ορίσει τη στρατηγική με γνώμονα τα δικά του συμφέροντα στο διάστημα των επόμενων 5 (αν δε γίνουν πρόωρες εκλογές) χρόνων.
Be First to Comment