Στο σημερινό άρθρο θα μιλήσω για τις επιπτώσεις της επιδημίας του COVID-19 σε ένα συγκεκριμένο τομέα της εργασιακής απασχόλησης: τη μόδα. Ορισμένες εταιρίες του λεγόμενου “fast fashion” (“γρήγορη”, οικονομικά προσιτή μόδα, συνήθως χαμηλής ποιότητας), μετά τις διεθνείς εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, αρνήθηκαν να πληρώσουν τα εργοστάσια τα οποία είχαν μισθωθεί την κατασκευή ενδυμάτων για τις εταιρίες αυτές. Τα εργοστάσια αυτά βρίσκονται σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές, η Ινδία, η Μιανμάρ και η Καμπότζη και στην περίπτωσή τους, δεν πρόκειται για ακύρωση παραγγελιών, αλλά για πληρωμή παραγγελιών οι οποίες έχουν ήδη αποσταλεί στους πελάτες ή είναι εν ακόμη εξελίξει. Το σκάνδαλο αυτό έχει δημιουργήσει ένα κίνημα, για το οποίο μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες με το hashtag #PayUp.
Αυτή βέβαια δεν είναι μία πρωτόγνωρη συμπεριφορά για εταιρίες fast fashion. Περισσότερες από μία φορές έχει γίνει διεθνής σάλος για κατάρρευση εργοστασίων ενδυμάτων με πολλαπλά θύματα και καμία τήρηση των συνθηκών ασφαλείας για τους εργαζομένους, με το πιο κραυγαλέο παράδειγμα να έρχεται από το 2013 στη Ντάκα του Μπαγκλαντές, που εκείνη τη μέρα, μέτρησε 1134 νεκρούς εργαζόμενους. Θα ήταν αστείο βέβαια, εάν υπό αυτές τις συνθήκες, κάναμε λόγο για ανεπαρκή ασφάλιση, απλήρωτες υπερωρίες και καταστροφή του περιβάλλοντος, τη στιγμή που οι ίδιες εταιρίες δεν έχουν δείξει καμία μεταμέλεια ή ανάληψη ευθύνης για το θάνατο τόσων ανθρώπων και συνεχίζουν να “προσλαμβάνουν” ανήλικα παιδιά να δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες.
Η ανάγκη μας όμως για οικονομική ένδυση, στην καλύτερη περίπτωση, δεν έχει μειωθεί. Και η καταναλωτική υποστήριξη τέτοιων εταιριών, πέρα από τα προφανή ηθικά ζητήματα που εγείρει, προωθεί και την υπερκαταναλωτική αντίληψη ότι ένα ρούχο φοριέται για μερικές εβδομάδες και μετά πρέπει να αντικατασταθεί. Με άλλα λόγια, το fast fashion, εξυπηρετεί μία ανάγκη την οποία το ίδιο δημιουργεί. Έχουμε να ξοδέψουμε περισσότερα από 20 ευρώ για μία μπλούζα; Πολλοί από εμάς όχι. Πέρα από το να έχουμε καθαρή τη συνείδησή μας, θέλουμε μία μπλούζα που θα διαρκέσει για τουλάχιστον μερικούς μήνες χωρίς να τρυπήσει, να στραβώσει, να ξεθωριάσει, να μαζέψει; Ε λοιπόν, για όσους λένε ότι το fast fashion είναι μονόδρομος, ακόμα και υπό το φως αυτών των σοβαρότατων ηθικών ζητημάτων, σας έχω νέα: δεν είναι. Μπορούμε να ντυθούμε οικονομικά, χωρίς να παίρνουμε στο λαιμό μας εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένων που δεν έχουν επιλογή. Το fast fashion δεν πάει πουθενά αν δεν υπάρχουμε εμείς. Για όσους δε, πουν ότι το σημερινό άρθρο είναι πολυτέλεια γιατί η μαμά σου και η γιαγιά σου δεν ενδιαφέρθηκαν για τη μόδα και έζησαν μια χαρά, αρκεί να πω (το προφανές), ότι στη σημερινή κοινωνία κρίνεσαι για την εμφάνισή σου από πολλές πλευρές και επίσης πλέον, η γρήγορη μόδα έχει γίνει η καθιερωμένη επιλογή των ανθρώπων για καθημερινό ντύσιμο. Οπότε το φαινόμενο και οι συνέπειές του είναι πολύ πιο γενικευμένες από όσο φαντάζεσαι.
Τελικά, μάλλον μπορείς και χωρίς το fast fashion χωρίς να είσαι κροίσος.
1. Απλά, μονόχρωμα κομμάτια: είναι πολύ πιο διαχρονικά, έχουν καλύτερη ποιότητα υφάσματος σε σχέση με το ίδιο ένδυμα αλλά με κάποιο σχέδιο (γιατί το σχέδιο κοστίζει) και συντηρούνται πολύ πιο εύκολα στο χρόνο, γιατί δε θα έχεις να ανησυχείς μήπως το λευκό t-shirt σου πάρει χρώμα από διάφορα σχέδια που μπορεί να υπάρχουν επάνω του. Τα οποία παρεπιπτόντως είναι συνήθως από πλαστικό και ξεφλουδίζουν μετά από λίγο καιρό εάν η ποιότητα είναι ευτελής.
2. Κάνε συνδυασμούς: προσωπικά είμαι το μεγαλύτερο θύμα αυτού του λάθους. Ενθουσιάζομαι με μία μπλούζα, ένα παντελόνι και γυρνώντας σπίτι, διαπιστώνω ότι δεν έχω με τι να το συνδυάσω. Το να σκεφτείς τι χρειάζεσαι λίγο πριν ξεκινήσεις τα ψώνια σου, θα σου σώσει χρόνο και χρήμα.
3. Χαλαρό > εφαρμοστό: είναι πιο κομψό, πιο άνετο και δεν έχεις να ανησυχείς για το πόσο άσχημο θα φαίνεται εάν στραβώσουν οι θηλιές ή χάσει τη φόρμα του. Γιατί δε θα στραβώσουν και δε θα τη χάσει. 🙂
4. Βασικά αξεσουάρ: Μιας και μιλήσαμε για μονόχρωμα και χαλαρά ρούχα κάποιοι θα αναρωτιούνται που πήγε το προσωπικό στυλ και η ανάδειξη της σιλουέτας (κατά βάση αφορά γυναίκες αυτό το point). Σωστά. Επένδυσε σε βασικά διαχρονικά κομμάτια, όπως ένα φουλάρι ή μία ζώνη, μία τσάντα, ένα ρολόι, όμορφα και ανθεκτικά παπούτσια. Δε χρειάζεσαι 15 διαφορετικά χρώματα μπλουζάκια για να αναδείξεις το στυλ σου.
5. Συντήρηση: τα ρούχα που αποκτάς και ήδη έχεις, να τα διατηρείς σε καλή κατάσταση. Μπορεί η ντουλάπα κάποιων από εμάς να είναι μικρή, αλλά είναι η εικόνα μας στην κοινωνία. Ένα κασμιρένιο πουλόβερ δεν μπορεί να σώσει ένα παντελόνι με ζάρες ή ένα λευκό σακάκι που έχει πάρει χρώμα επειδή το έπλυνες χωρίς χρωμοπαγίδα. Ταυτόχρονα, ένα σιδερωμένο παντελόνι δεν μπορεί να σώσει (και σίγουρα χάνεται πάνω από) γρατζουνισμένα ή βρώμικα παπούτσια.
Για εμένα, το fast fashion έμοιαζε μονόδρομος. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις προβληματίστηκα πολύ και κατέληξα λοιπόν με τα παραπάνω, τα οποία ελπίζω να βοηθήσουν έστω και έναν από εσάς, όπως βοήθησαν εμένα. Περιμένω την πρώτη μου παραγγελία από ανοιξιάτικα ρούχα από μία οικονομική μάρκα που δεν ανήκει στο fast fashion και ταυτόχρονα συντήρησα όσα ρούχα, ζώνες, παπούτσια και τσάντες είχα ήδη στην κατοχή μου. Περιμένω με ανυπομονησία να δω τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και στην ποιότητα των προϊόντων και στο εύρος των επιλογών που θέλω να έχω με λίγα, αλλά έξυπνα διαλεγμένα κομμάτια.
Σημείωση του συγγραφέα: Μετά από αρκετή σκέψη, θα ήθελα να διευκρινίσω το εξής: Δεν είναι πρόθεσή μου να παρακινήσω τον αναγνώστη να απομακρυνθεί από το fast fashion. Άλλωστε, όπως αναφέρω και μέσα στο άρθρο, η γρήγορη μόδα είναι πλέον τρόπος ζωής, είτε λόγω ρυθμών της καθημερινής ζωής, είτε λόγω οικονομικής δυνατότητας, είτε λόγω του τρέχοντος ρεύματος της μόδας. Σαφώς, ούτε πιστεύω επίσης ότι η αποπληρωμή των συμβολαίων με τα οποία δεσμεύτηκαν ορισμένες επιχειρίσεις fast fashion, είναι το μοναδικό κριτήριο για την αξιολόγηση της εργασιακής ηθικής τους. Σκοπός του παραπάνω άρθρου είναι να απαντήσει σε μία μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης που απενοχοποιεί το fast fashion, με το πρόσχημα ότι δεν έχει την οικονομική δυνατότητα για κάτι άλλο. Δεν έχω την αυταπάτη ότι με την τρέχουσα δομή του οικονομικού συστήματος μπορεί να υπάρξει “ηθική” αγορά παγκόσμιας εμβέλειας ή ότι ο μικρομεσαίος έμπορος που αποφασίζει να ασχοληθεί με την κατασκευή/μεταπώληση ενδυμάτων fast fashion είναι κρίκος αυτής της αλυσίδας. Σκοπός μου ήταν να αναδείξω ορισμένα σοβαρά ζητήματα της βιομηχανίας κατασκευής ενδυμάτων (όπως υπάρχουν και σε κάθε άλλη άλλωστε), τα οποία αγνοούνται εσκεμμένα από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού με άστοχα επιχειρήματα. Εξ’ άλλου θα ήταν αντιφατικό εάν μιλούσα για σεβασμό προς τον εργαζόμενο και προσπαθούσα να ενοχοποιήσω έναν εργάτη που κατασκευάζει ρούχα, ή έναν έμπορο που μεσολαβεί μέχρι τον καταναλωτή ή τους web designers που στήνουν τα διαδικτυακά καταστήματα. Το άρθρο λοιπόν απαντάει σε μία πολύ συγκεκριμένη δήλωση: “Δεν μπορώ χωρίς fast fashion, γιατί δεν έχω λεφτά” με τον τίτλο “Μπορείς και χωρίς το fast fashion” και εξηγώ γιατί αξίζει να το σκεφτεί κανείς και για ποιο λόγο το επιχείρημα είναι άστοχο.
Comments are closed.