Φεβρουάριος, Φλεβάρης ή Κουτσοφλέβαρος. Γιατί αυτός ο μήνας να έχει λιγότερες μέρες ; Είναι αστρονομικός ο λόγος ; Μάλλον όχι! Η ιστορία μας πάει πίσω στους Ρωμαίους αυτοκράτορες.
Από τότε που χωρίστηκε το έτος σε 365 ημέρες μοιρασμένες σε 12 μήνες, θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι ο κάθε μήνας θα έχει 30 ή 31 ημέρες (μιας και το 365 δεν διαιρείται ακριβώς με το 12) και όλα καλά και χωρίς μπερδέματα. Αυτό προσπάθησαν να εφαρμόσουν και οι αστρονόμοι γύρω στο 50πΧ ( τότε που όλη η Γαλατία , και το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου, ήταν υπό Ρωμαϊκή κατοχή) . Τα προβλήματα ξεκίνησαν όταν έπρεπε να δοθούν ονόματα στους μήνες του έτους.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το γήινο έτος , δηλαδή η πλήρης περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο , δεν διαρκεί ακριβώς 365 ημέρες. Διαρκεί 365 ημέρες και 6 ώρες. Αυτό σημαίνει πως αθροίζοντας τις πλεονάζουσες 6 ώρες ,με το πέρασμα των ετών, οι ημερολογιακοί μήνες θα μετατοπίζονταν μέσα στο έτος με αποτέλεσμα να χάνεται η αίσθηση της ροής του χρόνου με τις 4 εποχές να μη συμπίπτουν και ημερολογιακά μεταξύ τους. ‘Έτσι χρειάστηκε η προσθήκη κάποιων επιπλέων ημερών για να αποκατασταθεί αυτή η «ασυμφωνία».
Την ευθύνη για τις παρεμβαλόμενες αυτές ημέρες, ο Ιούλιος Καίσαρας , την ανάθεσε στους ιερείς της Ρώμης. Η ασυδοσία όμως των ιερέων, οι οποίοι επιμήκυναν τα έτη προκειμένου να παραμένουν στην εξουσία οι ευνοούμενοί τους συγκλητικοί και άλλοτε τα μείωναν ώστε να τελειώνει γρήγορα η θητεία των αντιπάλων τους, είχαν καταστήσει το υπάρχον ημερολογιακό σύστημα μη λειτουργικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το έτος 46 π.Χ. διήρκεσε 445 ημέρες, δεδομένου ότι αναγκάστηκαν να προστεθούν τόσες ημέρες ώστε αυτό να ευθυγραμμιστεί με την εαρινή ισημερία. Ο Καίσαρ ονόμασε αυτό το έτος ultimus annus confusionis (τελευταίο έτος σύγχυσης) και κάλεσε τους καλύτερους φιλοσόφους και μαθηματικούς της εποχής προκειμένου να δημιουργηθεί το νέο ημερολόγιο.
Ανάμεσα στους προσκεκλημένους του αυτοκράτορα ήταν και ο Σωσιγένης, αλεξανδρινός αστρονόμος, τον οποίο ο Καίσαρ είχε γνωρίσει στο παλάτι της Κλεοπάτρας και με τον οποίο είχε συζητήσει τις πιθανές μετατροπές του ημερολογιακού συστήματος. Ο Σωσιγένης, βασισμένος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ίππαρχου , θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν ακόμη μία ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο».
Ο πρώτος μήνας του έτους ήταν ο Μάρτιος, αφιερωμένος στον θεό του πολέμου (Mars), ο οποίος όμως συμβόλιζε και τις δυνάμεις της φύσης. Προφανώς ο πρώτος μήνας του έτους δεν μπορούσε παρά να έχει 31 ημέρες. Ο δεύτερος μήνας ονομάστηκε Απρίλιος από το aperire (ανοίγω) προκειμένου να συμβολίσει την έξοδο των φυτών από τη γη και αφιερώθηκε στην Αφροδίτη. Μετά από πολλές διαφωνίες αποφασίστηκε να αποτελείται από 30 ημέρες. Η εναλλαγή των 31 ημερών με 30 συνεχίστηκε για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, οι οποίοι αφιερώθηκαν στις θεές Μαία και Ήρα (Juno) αντίστοιχα.
Η έμπνευση όμως για την ονοματολογία φαίνεται πως δεν ήταν αρκετή και στους επόμενους μήνες δόθηκαν ονόματα αριθμών. Έτσι αρχικά ο Ιούλιος ήταν ο Quirinalis (πέμπτος μήνας). Αλλά ο Μάρκος Αντώνιος αποφάσισε να του δώσει το όνομα του Ιουλίου, αναμορφωτή του ημερολογίου. Και βεβαίως διατήρησε τις 31 ημέρες του. Ωστόσο δημιούργησε και μια παράδοση. Έτσι, όταν το όνομα του Αυγούστου δόθηκε στον έκτο μήνα, το διαμέτρημα του ανδρός δεν επέτρεπε στον μήνα αυτό να είναι μικρός και ο Αύγουστος απέκτησε επίσης 31 ημέρες. Και επειδή ο Ιανουάριος έπρεπε να έχει 31 ημέρες δεδομένου ότι ήταν αφιερωμένος στον Ιανό, τον προστάτη της Ετρουρίας, δεν απέμειναν παρά 28 ημέρες για τον Φεβρουάριο, τον τελευταίο μήνα του χρόνου. Το γεγονός ότι αυτός ειδικά ο μήνας δεν θα είχε πολλές ημέρες δεν δυσαρέστησε καθόλου τους Ρωμαίους, δεδομένου ότι όχι μόνο ήταν αφιερωμένος στους νεκρούς αλλά κατά τη διάρκειά του έπρεπε και οι ίδιοι να κάνουν τον ηθικό απολογισμό τους και να αφιερώνονται στη μετάνοια.
Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος (februarius) προέρχεται από το ουσιαστικό februum, που σημαίνει καθαρμός, κάθαρση, λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa ή Februatio) που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα.
Στην ελληνική παράδοση ο Φεβρουάριος έγινε Φεβράρης -> Φρεβάρης -> Φλεβάρης. Παρετυμολογήθηκε από τη λέξη «φλέβα», δηλαδή τα υπόγεια νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές.
Comments are closed.