Συμπληρώνονται φέτος 10 χρόνια από τη μέρα που ο Lucio Dalla, ένα μουσικό φαινόμενο του ιταλικού 20ου αιώνα, έφυγε από τον κόσμο που φιλοξενούσε στους στίχους του. Την 1η Μαρτίου του 2012 νικήθηκε από τον καρκίνο στο Montreux της Ελβετίας, όπου και έμενε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Μέχρι εκείνη τη μέρα, ωστόσο, είχε φροντίσει να αφήσει ένα πολύτιμο μουσικό έργο, αποτελούμενο από τις μελωδίες και τους στίχους του, που όπως όλα τα καλλιτεχνικά έργα έχει τη δυνατότητα να αντιστέκεται στο χρόνο.
O Lucio Dalla γεννήθηκε στη Bologna, ένα σταυροδρόμι της Ιταλικής χερσονήσου, που συναντιέται ο "ευρωπαϊκός" ιταλικός βορράς με τον "μεσογειακό" ιταλικό νότο. Με κάποιες τέτοιες αναφορές αναπτύχθηκε και η μουσική του, που απέκτησε ένα στυλ αποτέλεσμα μιας διαρκούς και ασταμάτητης εξέλιξης της εκφραστικότητάς του.
Η μουσική του κατάρτιση ξεκίνησε με τη τζαζ, καθώς άρχισε την πορεία του ως κλαρινετίστας σε ένα ντόπιο συγκρότημα, αλλά η δημιουργικότητά του τον "ανάγκασε" να εκφραστεί με τρόπους περισσότερο "εντόπιους" και λαϊκούς, που μετέφεραν ένα κομμάτι του κόσμου στον οποίον ζούσε. Έτσι, η δισκογραφική του πορεία ξεκίνησε όταν είχε τελειώσει ο σύντομος αποκλειστικός δεσμός του με την τζαζ, ακόμα κι αν το είδος αυτό ακολουθούσε την ανάπτυξη των συνθέσεών του και των εμφανίσεών του για δεκαετίες.
Σ'αυτό το αφιέρωμα, την ημέρα των γενεθλίων του, δε θα επιχειρήσω να ξαναγράψω τη βιογραφία του, αυτή άλλωστε είναι γραμμένη σε πολλές μεριές και με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και εκτάσεις. Ωστόσο, μέσα από την περιήγηση σε μερικά τραγούδια του, στις μελωδίες και την ποίησή του, θα επιχειρήσω να μοιραστώ την καλλιτεχνική του εξέλιξη και συμβολή.
Ο Lucio Dalla γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου του 1943 στη Bologna. Οι αναμνήσεις της παιδικής του ζωής περιλαμβάνονται αλληγορικά σε ένα από τα πρώτα του albums, το "Storie di Casa Mia" (Ιστορίες από το σπίτι μου). Ένα από τα γεγονότα που αναφέρονται μέσα στο album και είχε καθοριστική σημασία στη ζωή του Dalla ήταν ο θάνατος του πατέρα του, το 1950, δηλαδή όταν ήταν 7 χρονών. Το τραγούδι "4/3/1943" που φέρει ως τίτλο δηλαδή την ημερομηνία γέννησής του, αναφέρει έναν άνδρα που αγάπησε η μητέρα του, αλλά σκοτώθηκε νωρίς, αναγκάζοντας έτσι τη μητέρα του να μεγαλώσει απότομα, έχοντας την ευθύνη να μεγαλώσει μόνη της το γιο της.
Η ιστορία που αναφέρεται στους στίχους του τραγουδιού δεν είναι η ίδια η ιστορία της ζωής του Dalla. Όμως σε όλα του τα τραγούδια, υπάρχει μια τέτοια αλληγορία. Προκειμένου να τονιστούν κάποια γεγονότα, ή περισσότερο η ουσία των γεγονότων απ'ό,τι τα ίδια τα γεγονότα και η πορεία της ζωής του, ο Lucio Dalla μιλούσε πάντα σε πρώτο πρόσωπο για χαρακτήρες με τους οποίους ταυτίζονταν στην ερμηνεία του.
4/3/1943 (Gesù Bambino)
Dice che era un bell'uomo // Λένε πως ήταν ένας ωραίος άντρας
E veniva, veniva dal mare // Και ήρθε, ήρθε από τη Θάλασσα
Parlava un'altra lingua però sapeva amare // Μιλούσε μια άλλη γλώσσα αλλά ήξερε ν'αγαπάει
E quel giorno lui prese mia madre sopra un bel prato // Κι εκείνη τη μέρα πήρε τη μητέρα μου σε ένα όμορφο λιβάδι
L'ora più dolce prima d'essere ammazzato // Την πιο γλυκιά ώρα πριν τον σκοτώσουν
Così lei restò sola nella stanza, // Έτσι έμεινε αυτή μόνη της στο δωμάτιο
La stanza sul porto // Το δωμάτιο στο λιμάνι
Con l'unico vestito, ogni giorno più corto // Με το μοναδικό φόρεμα, κάθε μέρα πιο κοντό
E benchè non sapesse il nome // Και ακόμα κι αν δεν ήξερε το όνομα
E neppure il paese // Ή τη χώρα
M'aspettò come un dono d'amore // Με περίμενε σαν ένα δώρο της αγάπης
Fino dal primo mese // Από τον πρώτο μήνα
Compiva sedici anni // Συμπληρώνοντας τα δεκάξι
Quel giorno la mia mamma // Εκείνη τη μέρα η μαμά μου
Le strofe di taverna // Τις στροφές της ταβέρνας
Le cantò la ninna nanna // Να τις τραγουδάει για νανούρισμα
E stringendomi al petto che sapeva, // Και σφίγγοντάς μας στο στήθος της που ήξερε
Sapeva di mare, giocava a far la donna // που ήξερε από τη θάλασσα, έπαιζε τη γυναίκα
Con il bimbo da fasciare // Που τυλίγει το μωρό της
E forse fu per gioco o forse per amore // Και ίσως ήταν για παιχνίδι είτε από αγάπη
Che mi volle chiamare come Nostro Signore // Που ήθελε να με φωνάζει όπως τον Κύριό μας
Della sua breve vita il ricordo, // Από τη σύντομη ζωή της η ανάμνηση,
Il ricordo più grosso, è tutto in questo nome // η μεγαλύτερη ανάμνηση, είναι αυτό το όνομα
Che io mi porto addosso // Που φέρω τώρα
E ancora adesso che gioco a carte // Κι ακόμα τώρα που παίζω χαρτιά
E bevo vino, // και πίνω κρασί
Per la gente del porto // για τον κόσμο του λιμανιού
Mi chiamo Gesù Bambino // με λένε "Θείο Βρέφος"
Το τραγούδι αυτό κυκλοφόρησε αρχικά με τον τίτλο "Gesù Bambino", που σε μια ελεύθερη μετάφραση σημαίνει "Θείο Βρέφος", αλλά κάτι τέτοιο το 1971 θεωρήθηκε αρκετά ακραίο και ο φόβος της λογοκρισίας στην Καθολική Ιταλία ήταν ακόμα μεγάλος. Έτσι, κυκλοφόρησε με τίτλο την ημερομηνία γέννησης του Dalla και με το τραγούδι αυτό έγινε ουσιαστικά γνωστός σε όλη την Ιταλία, καθώς συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Sanremo, για 3η φορά μετά το 1966 και 1967, αλλά για πρώτη φορά με ένα διαφορετικό, δικό του χαρακτηριστικό και πολύ πιο ιταλικό μουσικό στυλ. Το τραγούδι κατετάγη 3ο στη σχετική ψηφοφορία.
Το 4/3/1943 (ή Gesùbambino) κυκλοφόρησε περίπου 25 χρόνια αργότερα και στα ελληνικά, με τίτλο "Κάποτε Ήρθε Ένας Όμορφος Άνδρας" και ερμηνεύτρια τη Μαρία Φαραντούρη, σε μία αρκετά επιτυχημένη απόδοση, που σέβεται το αρχικό νόημα και την αυθεντική του αισθητική, από τον Γιάννη Μπαχ Σπυρόπουλο.
Στον ίδιο δίσκο, ένα ακόμα τραγούδι που ξεχωρίζει για την ποιητικότητά του είναι το "La Casa In Riva Al Mare" (Το σπίτι στη θάλασσα), όπου ο Dalla αφήνει ίσως για πρώτη φορά ένα από τα δείγματα της στιχουργικής του ιδιοφυίας, το ξεχωριστό του ταλέντο που έδενε με τη μουσική του έμπνευση. Λειτουργώντας με κλασικό λογοτεχνικό τρόπο, παίρνει θέση στη ζωή και τη σκέψη χαρακτήρων που είναι περιθωριοποιημένοι, παρουσιάζοντας ανθρώπους που δεν πρόκειται ποτέ να συναντήσουμε και να μιλήσουμε μαζί τους σε ένα βάθος πρωτόγνωρο για την όποια πεζή πραγματικότητα. Η άσκηση αυτή απαιτεί αρκετά μεγάλο κομμάτι ψυχικής καταπόνησης, ακόμα και για τον ακροατή, πόσο μάλλον για το δημιουργό, αλλά σφυρηλατεί την ευαισθησία του καλλιτέχνη που γίνεται το όχημά του για να μεταφέρει το ξεχωριστό του καλλιτεχνικό μήνυμα που άφησε το δικό του στίγμα.
La Casa in Riva Al Mare
Dalla sua cella lui vedeva solo il mare // Από το κελί του έβλεπε μόνο τη θάλασσα
Ed una casa bianca in mezzo al blu // Και ένα άσπρο σπίτι στη μέση του μπλε
Una donna si affacciava, Maria // Μία γυναίκα φαινόταν, Μαρία
È il nome che le dava lui // Ήταν το όνομα που της έδωσε.
Alla mattina lei apriva la finestra // Το πρωί εκείνη άνοιγε το παράθυρο
E lui pensava, quella è casa mia // Κι αυτός σκεφτόταν, εκείνο είναι το σπίτι μου
Tu sarai la mia compagna, Maria // Θα είσαι η σύντροφός μου, Μαρία
Una speranza e una follia // Μία ελπίδα και μια τρέλα
E sognò la libertà // Και ονειρευόταν την ελευθερία
E sognò di andare via, via, via // Και ονειρευόταν ότι έφευγε, έφευγε, έφευγε
E un anello vide già // Κι ένα δαχτυλίδι έβλεπε ήδη
Sulla mano di Maria // Στο χέρι της Μαρίας.
Lunghi i silenzi come sono lunghi gli anni // Μακρές οι ησυχίες είναι όπως μακρά τα χρόνια
Parole dolci che s'immaginò // Γλυκές λέξεις που φανταζόταν
Questa sera vengo fuori, Maria // Απόψε έρχομαι έξω, Μαρία
Ti vengo a fare compagnia // Θα έρθω να σου κάνω παρέα
E gli anni stan passando, tutti gli anni insieme // Και τα χρόνια περνούσαν, όλα μαζί τα χρόνια
Ha già i capelli bianchi e non lo sa // Έχει ήδη άσπρα μαλλιά αλλά δεν το ξέρει
Dice sempre, "Manca poco, Maria" // Λέει πάντα "λίγο ακόμα μένει, Μαρία"
Vedrai che bella la città // Θα δεις πόσο όμορφη είναι η πόλη
E sognò la libertà // Και ονειρευόταν την ελευθερία
E sognò di andare via, via, via // Και ονειρευόταν ότι έφευγε, έφευγε, έφευγε
E un anello vide già // Κι ένα δαχτυλίδι έβλεπε ήδη
Sulla mano di Maria // Στο χέρι της Μαρίας.
E gli anni son passati, tutti gli anni insieme // Και τα χρόνια πέρασαν, όλα μαζί τα χρόνια
Ed i suoi occhi ormai non vedon più // Κι από τα μάτια του πλέον δε βλέπει πια
Disse ancora, "La mia donna sei tu" // Είπε ακόμα "Η γυναίκα μου είσαι εσύ"
E poi fu solo in mezzo al blu // Και μετά ήταν μόνος του στη μέση του μπλε
Σε μια συνέχεια της περιήγησης και πνευματικής ταύτισης με τους ανθρώπους που βρίσκονται περιθωριοποιημένοι στις κοινωνίες μας, ο Dalla ένα χρόνο αργότερα, έγραψε το τραγούδι "Piazza Grande", που αποτελεί ένα από τα κορυφαία του, για το επίπεδο της ευαισθησίας του και τη σύνοψη της κοινωνίας που παρουσιάζεται μέσα από τα μάτια ενός άστεγου.
Η πλατεία στην Ιταλία είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, από το Μεσαίωνα, καθώς εκεί συγκεντρώνεται ο κόσμος για να επικοινωνήσει, να συμμετέχει στην κοινωνική και πολιτική ζωή, να ψυχαγωγηθεί, καθώς και να αντιμετωπίσει την παρουσία της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας. Μέσα σε όλο αυτό τον κόσμο που περνάει για να ζήσει με ίδιο τρόπο τη ζωή του, ο Dalla παίρνει τη θέση ενός παρατηρητή αστέγου, που μοιράζεται τις σκέψεις του, που πηγάζουν από τις ίδιες εικόνες που και οι υπόλοιποι έχουμε από το ίδιο μέρος, αλλά διαμορφώνονται από τη δική του θέση και κοινωνική αποδοχή.
Σε αντίθεση με το Aqualung των Jethro Tull, ένα άλλο τραγούδι που έγινε θρυλικό και αντιμετωπίζει την ημέρα και ψυχική κατάσταση ενός άστεγου σε ένα αγγλικό πάρκο (και γράφτηκε ένα χρόνο νωρίτερα), ο Dalla μιλάει σε πρώτο πρόσωπο (όχι σε δεύτερο, επίσης φιλικό, όπως οι Jethro Tull) δίνοντας και με τη φωνή του φωνή στον πρωταγωνιστή της ζωής της ιταλικής πλατείας, που σε όλους μας περνάει απαρατήρητος.
Piazza Grande
Santi che pagano il mio pranzo non ce n'è // Άγιοι που να πληρώνουν το γεύμα μου δεν υπάρχουν
Sulle panchine in Piazza Grande // Στα παγκάκια της Μεγάλης Πλατείας
Ma quando ho fame di mercanti come me qui non ce n'è // Αλλά όταν έχω πείνα, δεν υπάρχουν άλλοι έμποροι σαν εμένα
Dormo sull'erba e ho molti amici intorno a me // Κοιμάμαι στο χορτάρι, έχω πολλούς φίλους γύρω μου
Gli innamorati in Piazza Grande // Τους ερωτευμένους της Μεγάλης Πλατείας
Dei loro guai, dei loro amori tutto so, sbagliati e no // Για τις σκοτούρες τους, για τις αγάπες τους όλα τα ξέρω, λάθος ή όχι
A modo mio avrei bisogno di carezze anch'io // Με τον τρόπο μου έχω ανάγκη να χαϊδέψω κι εγώ
A modo mio avrei bisogno di sognare anch'io // Με τον τρόπο μου έχω ανάγκη να ονειρευτώ κι εγώ
Una famiglia vera e propria non ce l'ho // Δεν έχω μια κανονική οικογένεια
E la mia casa è Piazza Grande // Και σπίτι μου είναι η Μεγάλη Πλατεία
A chi mi crede prendo amore e amore do, quanto ne ho // Σε όποιον με πιστεύει παίρνω αγάπη και δίνω αγάπη, όση έχω
Con me di donne generose non ce n'è // Οι γυναίκες δεν είναι γεναιόδωρες μ'εμένα
Rubo l'amore in Piazza Grande // Κλέβω την αγάπη στη Μεγάλη Πλατεία
E meno male che briganti come me qui non ce n'è // Και ευτυχώς δεν υπάρχουν κλεφτρόνια σαν κι εμένα εδώ
A modo mio avrei bisogno di carezze anch'io // Με τον τρόπο μου έχω ανάγκη να χαϊδέψω κι εγώ
Avrei bisogno di pregare Dio // Έχω ανάγκη να προσευχηθώ στο Θεό
Ma la mia vita non la cambierò mai, mai // Αλλά τη ζωή μου δε θα την αλλάξω ποτέ, ποτέ
A modo mio quel che sono l'ho voluto io // Με τον τρόπο μου αυτό που είμαι είναι όσα ήθελα
Lenzuola bianche per coprirci non ne ho // Λευκά σεντόνια να σκεπαστώ δεν έχω
Sotto le stelle in Piazza Grande // Κάτω απ'τ'αστέρια της Μεγάλης Πλατείας
E se la vita non ha sogni io li ho e te li do // Κι αν η ζωή δεν έχει όνειρα, έχω εγώ και στα δίνω
E se non ci sarà più gente come me // Κι αν κάποτε δεν υπάρχουν πια άνθρωποι σαν εμένα
Voglio morire in Piazza Grande // Θέλω να πεθάνω στη Μεγάλη Πλατεία
Tra i gatti che non han padrone come me attorno a me // Ανάμεσα στους γάτους που όπως εγώ δεν έχουν αφεντικό, να με τριγυρίζουν
Με το τραγούδι αυτό ο Lucio Dalla συμμετείχε στο Sanremo του 1972, καταλαμβάνοντας προς μεγάλη απογοήτευσή του την 8η θέση.
Για το τραγούδι Piazza Grande, αν και πολλοί πιστεύουν ότι αναφέρεται στη μεγαλύτερη πλατεία της Bologna, την Piazza Maggiore, ο Lucio Dalla είχε δηλώσει ότι η έμπνευσή του ήρθε από μια άλλη πλατεία της πόλης, την Piazza Cavour. Για το λόγο αυτό, σε πλήρη εναρμόνιση με τους στίχους του, ο Δήμος της Bologna, τοποθέτησε το άγαλμα του καλλιτέχνη σε ένα από τα παγκάκια της συγκεκριμένης πλατείας, τον Ιούνιο του 2021.
Το 1979, στο δίσκο με τίτλο "Lucio Dalla" συμπεριλαμβάνει ένα τραγούδι που αποτελεί μέχρι σήμερα μία από τις εκφράσεις της μεγαλύτερης αισιοδοξίας για το μέλλον. Το "L'Anno Che Verrà" (Ο χρόνος που θα'ρθει) αποτελεί ένα μικρό μανιφέστο, με όλα όσα θα μπορούσαν να γίνουν στον κόσμο για να είναι καλός και βιώσιμος σύμφωνα με τις ιδέες του καλλιτέχνη. Πιο συγκεκριμένα, τα χαρακτηριστικά αυτά εμφανίζονται ως νέα, ανακοίνωση των αλλαγών που έχουν ήδη αποφασιστεί για τη χρονιά που θα ξεκινήσει. Το φιρμάνι αυτό της αισιοδοξίας, τραγουδιέται παραδοσιακά κάθε παραμονή πρωτοχρονιάς, ίσως μέχρι να έρθει ο χρόνος που ευαγγελίζεται.
L'Anno Che Verrà
Caro amico, ti scrivo, così mi distraggo un po' // Αγαπητέ φίλε σου γράφω, έτσι ώστε λίγο να ξεχαστώ
E siccome sei molto lontano, più forte ti scriverò // Και αφού είσαι πιο μακριά, πιο δυνατά θα σου γράψω
Da quando sei partito c'è una grande novità // Από τότε που έφυγες υπάρχουν μεγάλα νέα
L'anno vecchio è finito, ormai // Ο παλιός χρόνος έφυγε πια
Ma qualcosa ancora qui non va // Αλλά κάτι εδώ ακόμα δεν πάει καλά
Si esce poco la sera, compreso quando è festa // Βγαίνουμε λίγο το βράδι, ακόμα κι όταν έχει γιορτή
E c'è chi ha messo dei sacchi di sabbia vicino alla finestra // Και είναι και μερικοί που βάζουν αμμόσακους στα παράθυρα
E si sta senza parlare per intere settimane // Και αυτοί που μένουν χωρίς να μιλάνε για ολόκληρες βδομάδες
E a quelli che hanno niente da dire // Κι εκείνοι που δεν έχουν τίποτα να πούνε
Del tempo ne rimane // Στο χρόνο που απομένει
Ma la televisione ha detto che il nuovo anno // Αλλά η τηλεόραση είπε ότι το νέο χρόνο
Porterà una trasformazione // Θα έρθει ένας μετασχηματισμός
E tutti quanti stiamo già aspettando // Που όλοι ήδη περιμένουμε
Sarà tre volte Natale e festa tutto il giorno // Θα είναι τρεις φορές Χριστούγεννα και γιορτή όλο το χρόνο
Ogni Cristo scenderá dalla croce // Κάθε Χριστός θα κατέβει απ'το σταυρό
Anche gli uccelli faranno ritorno // Ακόμα και τα πουλιά θα επιστρέψουν
Ci sarà da mangiare e luce tutto l'anno // Θα υπάρχει φαγητό και φως όλο το χρόνο
Anche i muti potranno parlare // Ακόμα κι οι βουβοί θα μπορούν να μιλήσουν
Mentre i sordi già lo fanno // Αφού οι κουφοί ήδη το κάνουν
E si farà l'amore, ognuno come gli va // Και θα κάνουμε έρωτα, ο καθένας όπως του ταιριάζει
Anche i preti potranno sposarsi // Ακόμα κι οι παπάδες θα μπορούν να παντρευτούν
Ma soltanto a una certa età // Αλλά μόνο σε μια συγκεκριμένη ηλικία
E senza grandi disturbi qualcuno sparirà // Και χωρίς μεγάλες δυσκολίες κάποιος θα εξαφανιστεί
Saranno forse i troppo furbi // Ίσως οι πολύ πονηροί
E i cretini di ogni età // Και οι κρετίνοι κάθε ηλικίας
Vedi, caro amico, cosa ti scrivo e ti dico // Βλέπεις, αγαπητέ φίλε, τι σου γράφω και τι σου λέω
E come sono contento // Και πόσο χαρούμενος είμαι
Di essere qui in questo momento // Να είμαι εδώ αυτή τη στιγμή
Vedi, vedi, vedi, vedi // Βλέπεις, βλέπεις, βλέπεις, βλέπεις
Vedi caro amico cosa si deve inventare // Βλέπεις αγαπητέ φίλε τι πρέπει να εφεύρουμε
Per poter riderci sopra // Για να μπορούμε μ'αυτό να γελάμε
Per continuare a sperare // Για να συνεχίσουμε να ελπίζουμε
E se quest'anno poi passasse in un istante // Κι αν αυτός ο χρόνος μετά περάσει σε μια στιγμή
Vedi amico mio // Βλέπεις φίλε μου
Come diventa importante // Πώς γίνεται σημαντικό
Che in questo istante ci sia anch'io // Σ'αυτή τη στιγμή να είμαι κι εγώ
L'anno che sta arrivando tra un anno passerà // Ο χρόνος που έρχεται μέσα από ένα χρόνο θα περάσει
Io mi sto preparando, è questa la novità // Εγώ ετοιμάζομαι κι αυτά είναι τα νέα
Όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει κανείς, το συγκεκριμένο τραγούδι γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλές σε συνθήκες συλλογικής κατάθλιψης, όταν συμβαίνουν καταστροφικά γεγονότα, όπως πόλεμοι, ή προφανώς πρόσφατα, στην πανδημία, που οι στίχοι του ταίριαζαν απόλυτα με μια αισιόδοξη κατάσταση στην οποία ήλπιζαν άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη και φυσικά και στην Ιταλία.
Έτσι, αυτό ήταν και το τραγούδι που κοσμούσε τη Via d'Azeglio στη Bologna, κατά τη διάρκεια του 2020. Η Via d'Azeglio, όπου βρίσκεται το σπίτι του Lucio Dalla, είναι πάντα στολισμένη με τους στίχους ενός τραγουδιού, συνήθως του ίδιου του Dalla, αλλά ενίοτε και άλλων καλλιτεχνών, που αποφασίζεται κάθε χρόνο από την επιτροπή των κατοίκων της.
Πρόκειται για ακόμα ένα τραγούδι του Lucio Dalla που αποδόθηκε στα ελληνικά, από τον Διονύση Σαββόπουλο, ίσως με όχι τόσο επιτυχώς, καθώς η αισθητική του δε μεταφέρεται μέσα από μια αρκετά διαφορετική προσωδία και ακόμα την επιλογή άλλων εντελώς λέξεων για να χορέσουν στη μελωδία του, που αλλάζουν το σαφές και ευθύ μήνυμά του σε κάτι πιο μικροαστικό.
Το L'Anno Che Verrà είναι το τραγούδι το οποίο επίσης ακούγεται στο Stadio Renato Dall'Ara, έδρα της Bologna FC, στο τέλος κάθε παιχνιδιού, όταν κερδίζει η αγαπημένη ομάδα του Lucio Dalla, της οποίας συνέγραψε και τον ύμνο. Ο Dalla για τους οπαδούς του ιταλικού συλλόγου είναι ένα στοιχείο πολιτισμικής κληρονομιάς, καθώς αντανακλά την ίδια την ταυτότητα της πόλης.
Στον ίδιο δίσκο περιλαμβάνεται και το "Anna e Marco" (Άννα και Μάρκο) που αποτελεί τον ύμνο της νεολαίας των προαστίων και της επαρχίας, που το μεγαλύτερο ταξίδι της γίνεται με μια μοτοσυκλέτα, αλλά το όνειρό της είναι να πάει στην Αμερική και το φεγγάρι. Ο Dalla ακουμπάει εκείνη τη γενιά που μπορεί να σκεφτεί έξω από τα όρια που της έδωσαν να ζήσει, μετατρέποντας στην ουσία το χώρο που ζει σε μία αβάσταχτη φυλακή. Οι ξένοι τόποι είναι το ίδιοι μακρινοί και φανταστικοί όπως το σπίτι μπροστά στη θάλασσα, στον φυλακισμένο του που αγάπησε τη Maria. Κι έτσι η Anna και ο Marco παίρνουν θέση στο θίασο των χαρακτήρων που έκανε φίλους μας ο Lucio.
Anna e Marco
Anna come sono tante // Η Anna όπως είναι τόσες
Anna permalosa // Η Anna ευέξαπτη
Anna bello sguardo // Η Anna που είναι ωραίο να τη βλέπεις
Sguardo che ogni giorno perde qualcosa // Να βλέπεις ότι χάνει κάτι κάθε μέρα
Se chiude gli occhi lei lo sa // Αν κλείνει τα μάτια, το ξέρει
Stella di periferia // Άστρο των προαστίων
Anna con le amiche // H Anna με τις φίλες της
Anna che vorrebbe andar via // H Anna που θα ήθελε να φύγει
Marco grosse scarpe e poca carne // Ο Marco με τα μεγάλα παπούτσια και τη λίγη σάρκα
Marco cuore in allarme // Ο Marco με την καρδιά σε συναγερμό
Con sua madre e una sorella // Με τη μάνα του και μια αδερφή
Poca vita, sempre quella // Μικρή ζωή, πάντα αυτή
Se chiude gli occhi lui lo sa // Αν κλείνει τα μάτια, το ξέρει
Lupo di periferia // Λύκος των προαστίων
Marco col branco // O Marco με την αγέλη
Marco che vorrebbe andar via // Ο Marco που θα ήθελε να φύγει
E la luna è una palla ed il cielo è un biliardo // Και το φεγγάρι είναι μια μπάλα κι ο ουρανός ένα τραπέζι του μπιλιάρδου
Quante stelle nei flippers, sono più di un miliardo // Τόσα αστέρια σε ένα φλιπεράκι, περισσότερα από δισεκατομμύριο
Marco dentro a un bar non sa cosa farà // Ο Marco μέσα σ'ένα μπαρ δεν ξέρει τι θα κάνει
Poi c'è qualcuno che trova una moto e si può andare in città // Έπειτα είναι κάποιος που βρίσκει μια μοτοσυκλέτα και μπορεί να πάει στην πόλη
Anna bello sguardo, non perde un ballo // Η Anna όμορφη να τη βλέπεις, δε χάνει χορό
Marco che a ballare sembra un cavallo // Ο Marco που χορεύει πάντα σαν άλογο
In un locale che è uno schifo // Σε ένα μέρος που είναι αστείο
Poca gente che li guarda, c'è una checca che fa il tifo // Λίγοι τους κοιτάνε, είναι ένας gay που τους εμψυχώνει
Ma dimmi tu dove sarà // Μα πες μου πού θα είναι
Dov'è la strada per le stelle // Πού είναι ο δρόμος για τα αστέρια;
Mentre ballano // Καθώς χορεύουν
Si guardano e si scambiano la pelle e cominciano a volare // Κοιτιούνται και ανταλλάσουν δέρμα και αρχίζουν να πετάνε
Con tre salti sono fuori dal locale // Με τρία σάλτα είναι έξω από το μαγαζί
Con un'aria da commedia americana // Μ'έναν αέρα αμερικανικής κωμωδίας
Sta finendo anche questa settimana // Τελειώνει κι αυτή η εβδομάδα
Ma l'America è lontana // Αλλά η Αμερική είναι μακριά
Dall'altra parte della luna // Στην άλλη μεριά του φεγγαριού
Che li guarda e anche se ride // Που τους κοιτάει και γελάει
A vederla mette quasi paura // Τρομάζεις να το βλέπεις
E la luna, in silenzio, ora si avvicina // Και το φεγγάρι, στην ησυχία, πλησιάζει
Con un mucchio di stelle cade per strada // Με μια χούφτα αστέρια που πέφτουν στο δρόμο
Luna che cammina, luna di città // Το φεγγάρι που περπατάει, το φεγγάρι της πόλης
Poi passa un cane che sente qualcosa, li guarda, abbaia e se ne va // Ύστερα περνάει ένας σκύλος, τους κοιτάει και φεύγει
Anna avrebbe voluto morire // Η Anna θα προτιμούσε να πεθάνει
Marco voleva andarsene lontano // Ο Marco θα ήθελε να πάνε μακριά
Qualcuno li ha visti tornare // Κάποιος τους είδε να γυρνάνε
Tenendosi per mano // Κρατώντας το χέρι
Το 1980, στον δίσκο "Dalla" (λες και βαριόταν να σκεφτεί ονόματα για τους δίσκους του), περιλαμβάνει ένα ακόμα τραγούδι που αφορά το μέλλον, που το ονομάζει αυτή τη φορά "Futura" (δηλαδή... "μέλλον"). Η ποιητική του προσέγγιση ωστόσο αρχίζει να αλλάζει, γίνεται πιο αφηρημένη, μερικές φορές συνυποδηλώνει διαφορετικές καταστάσεις με τις ίδιες λέξεις, έχοντας βέβαια πάντα ως κύριο συστατικό την αμεσότητα στην επικοινωνία της ψυχικής κατάστασης του καλλιτέχνη-αφηγητή.
Futura
Chissà, chissà domani // Ποιος ξέρει, ποιος ξέρει αύριο
Su che cosa metteremo le mani // Σε ποιο πράγμα θα ακουμπήσουμε τα χέρια μας
Se si potrà contare ancora le onde del mare // Αν θα μπορούμε ακόμα να μετράμε τα κύματα της θάλασσας
E alzare la testa // Και να σηκώνουμε το κεφάλι
Non esser così seria // Μην είσαι τόσο σοβαρή
Rimani // Μείνε
I russi, i russi, gli americani // Οι Ρώσοι, οι Ρώσοι, τους Αμερικάνους
No lacrime, non fermarti fino a domani // Όχι δάκρυα, μη σταματάς μέχρι αύριο
Sarà stato forse un tuono // Ίσως ήταν μια αστραπή
Non mi meraviglio // Δε με εντυπωσιάζει
È una notte di fuoco // Είναι μια νύχτα της φωτιάς
Dove sono le tue mani // Πού είναι τα χέρια σου
Nascerà e non avrà paura nostro figlio // Θα γεννηθεί και δε θα έχει φόβο ο γιος μας
E chissà come sarà lui domani // Και ποιος ξέρει πώς θα είναι αυτός αύριο
Su quali strade camminerà // Ποιους δρόμους θα περπατήσει
Cosa avrà nelle sue mani, le sue mani // Τι θα έχει στα χέρια του, στα χέρια του
Si muoverà e potrà volare // Θα κινείται και θα μπορεί να πετάει
Nuoterà su una stella // Θα κολυμπήσει σε ένα αστέρι
Come sei bella // Πόσο όμορφη είσαι
E se è una femmina si chiamerà // Και αν είναι κορίτσι θα το λένε
Futura // Μέλλον
Il suo nome detto questa notte // Το όνομά του είπαμε απόψε
Mette già paura // Δημιουργεί ήδη φόβο
Sarà diversa bella come una stella // Θα είναι αλλιώτικα όμορφη όπως ένα αστέρι
Sarai tu in miniatura // Θα είσαι εσύ σε μικρογραφία
Ma non fermarti voglio ancora baciarti // Μα μη σταματάς, θέλω ακόμα να σε φιλήσω
Chiudi i tuoi occhi non voltarti indietro // Κλείσε τα μάτια σου μην κοιτάς πίσω
Qui tutto il mondo sembra fatto di vetro // Εδώ όλος ο κόσμος έχει φτιαχτεί από γυαλί
E sta cadendo a pezzi come un vecchio presepio // Και σπάει σε κομμάτια σαν μια παλιά φάτνη
Di più, muoviti più in fretta di più, benedetta // Πιο γρήγορα κινήσου ευλογημένη
Più su, nel silenzio tra le nuvole, più su // Πιο πάνω, στην ησυχία των συννέφων, πιο ψηλά
Che si arriva alla luna, sì la luna // Ώστε να φτάσεις στο φεγγάρι, ναι στο φεγγάρι
Ma non è bella come te questa luna // Μα δεν είναι όμορφο σαν εσένα αυτό το φεγγάρι
È una sottana americana // Είναι ένα μεσοφόρι αμερικάνικο
Allora su mettendoci di fianco, più su // Λοιπόν, φόρεσέ το και έλα να είμαστε δίπλα, πιο ψηλά
Guida tu che sono stanco, più su // Οδηγεί εσένα που είσαι κουρασμένος, πιο ψηλά
In mezzo ai razzi e a un batticuore, più su // Ανάμεσα σε πυραύλους και χτυποκάρδια, πιο ψηλά
Son sicuro che c'e' il sole // Είμαι σίγουρος ότι είναι ο ήλιος
Ma che sole è un cappello di ghiaccio // Αλλά ποιος ήλιος έχει ένα καπέλο από πάγο
Questo sole è una catena di ferro // Αυτός ο ήλιος είναι μια σιδερένια αλυσίδα
Senza amore // Χωρίς αγάπη
Amore // Αγάπη
Amore // Αγάπη
Amore // Αγάπη
Lento, lento, adesso batte più lento // Αργά, αργά, τώρα χτυπάει πιο αργά
Ciao, come stai // Γεια σου, πώς είσαι
Il tuo cuore lo sento // Νιώθω την καρδιά σου
I tuoi occhi così belli non li ho visti mai // Τα μάτια σου είναι τόσο όμορφα που δεν έχω ξαναδεί
Ma adesso non voltarti // Αλλά τώρα μην τριγυρνάς
Voglio ancora guardarti // Θέλω ακόμα να σε βλέπω
Non girare la testa // Μη γυρνάς το κεφάλι
Dove sono le tue mani // Πού είναι τα χέρια σου
Aspettiamo che ritorni la luce // Περιμένουμε να επιστρέψει το φως
Di sentire una voce // Για να ακούσουμε μια φωνή
Aspettiamo senza avere paura // Περιμένουμε χωρίς να φοβόμαστε
Domani // Αύριο
Το 1986 γράφει το αδιαμφισβήτητα πιο γνωστό τραγούδι της καριέρας του, έναν ύμνο στον Ναπολιτάνο τενόρο Enrico Caruso. Με τον τρόπο αυτό ενώνει θαυμάσια την καλλιτεχνική παράδοση του βορρά και του νότου, χρησιμοποιώντας ναπολιτάνικες εικόνες και λέξεις σε μια ερμηνεία που του έδωσε το "χρυσό κλειδί" ακόμα μίας πόλης. Το ίδιο το τραγούδι το ερμήνευσαν αργότερα εκατοντάδες καλλιτέχνες, αρκετοί παγκοσμίου φήμης. Η πιο διάσιμη εκτέλεση ήταν φυσικά αυτή από τον Luciano Pavarotti, όμως δε μπορεί κανείς να παραλείψει τους Metallica, τον Andrea Bocelli, τον Julio Inglesias, την εκτέλεση της Lara Fabian και αυτή της Mireille Mathieu, της Catherine Jenkins και της Celine Dion μεταξύ πολλών διάσημων τραγουδιστών που επιχείρησαν να ερμηνεύσουν αυτό το μουσικό μνημείο. Από έλληνες καλλιτέχνες, το τραγούδι ερμήνευσε η Μαρία Φαραντούρη, καθώς διασκευή στα ελληνικά έχει επιχειρήσει και ο Κώστας Χατζής.
Caruso
Qui dove il mare luccica, // Εδώ που η θάλασσα λάμπει
E tira forte il vento // Και φυσάει δυνατά ο άνεμος
Su una vecchia terrazza // Σε ένα παλιό μπαλκόνι
Davanti al golfo di Surriento // Μπροστά στον κόλπο του Σοριέντο
Un uomo abbraccia una ragazza, // Ένας άντρας αγκαλιάζει ένα κορίτσι
Dopo che aveva pianto // Αφού έκλαψε
Poi si schiarisce la voce, // Μετά καθαρίζει τη φωνή του
E ricomincia il canto. // Και ξαναρχίζει να τραγουδάει
Te voglio bene assaje, // Σ'αγαπάω τόσο πολύ
Ma tanto tanto bene sai // Μα τόσο τόσο πολύ
è una catena ormai, // Και μια αλυσίδα τώρα
Che scioglie il sangue dint' 'e 'vvene sai. // Που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις
Vide le luci in mezzo al mare, // Είδε τα φώτα στη μέση της θάλασσας
Pensò alle notti là in America // Σκέφτηκε τις νύχτες εκεί στην Αμερική
Ma erano solo le lampare // Αλλά ήταν μόνο οι λάμπες
Nella bianca scia di un'elica // Στο λευκό ίχνος μιας προπέλας
Sentì il dolore nella musica, // Ένιωθε τον πόνο στη μουσική
Si alzò dal pianoforte // Που έβγαινε από το πιάνο
Ma quando vide la luna uscire da una nuvola // Αλλά όταν είδε το φεγγάρι να βγαίνει από ένα σύννεφο
Gli sembrò più dolce anche la morte // Του φάνηκε πιο γλυκό κι από τον θάνατο
Guardò negli occhi la ragazza, // Κοιτούσε μες στα μάτια του κοριτσιού
Quelli occhi verdi come il mare // Αυτά τα πράσινα σαν τη θάλασσα μάτια
Poi all'improvviso uscì una lacrima, // Ύστερα στον αυτοσχεδιασμό ένα δάκρυ κύλησε
E lui credette di affogare // Και νόμιζε ότι θα πνιγεί
Te voglio bene assaje, // Σ'αγαπάω τόσο πολύ
Ma tanto tanto bene sai // Μα τόσο τόσο πολύ
è una catena ormai, // Και μια αλυσίδα τώρα
Che scioglie il sangue dint' 'e 'vvene sai. // Που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις
Potenza della lirica, // Η δύναμη της όπερας
Dove ogni dramma è un falso // Όπου κάθε δράμα είναι ψεύτικο
Che con un po' di trucco e con la mimica // Και που με λίγο μακιγιάζ και μίμηση
Puoi diventare un altro // Μπορείς να γίνεις κάποιος άλλος
Ma due occhi che ti guardano // Αλλά δυο μάτια που σε κοιτάνε
Così vicini e veri // Τόσο κοντά και αληθινά
Ti fan scordare le parole, // Σε κάνουν να ξεχνάς τις λέξεις
Confondono i pensieri // Μπερδεύουν τις σκέψεις
Così diventa tutto piccolo, // Έτσι καθετί γίνεται μικρό
Anche le notti là in America // Ακόμα κι οι νύχτες εκεί στην Αμερική
Ti volti e vedi la tua vita // Τριγυρνάς και βλέπεις τη ζωή σου
Come la scia di un'elica // Σαν το ίχνος μιας προπέλας
Ma sì, è la vita che finisce, // Μα ναι, είναι η ζωή που τελειώνει
Ma lui non ci pensò poi tanto // Αλλά δεν το είχε σκεφτεί και πολύ
Anzi si sentiva già felice, // Αντιθέτως ένιωθε ήδη χαρούμενος
E ricominciò il suo canto // Και ξανάρχισε το τραγούδι του
Te voglio bene assaje, // Σ'αγαπάω τόσο πολύ
Ma tanto tanto bene sai // Μα τόσο τόσο πολύ
è una catena ormai, // Και μια αλυσίδα τώρα
Che scioglie il sangue dint' 'e 'vvene sai. // Που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις
Το Caruso έγινε το σήμα κατατεθέν του Dalla και ίσως το μοναδικό τραγούδι που γνωρίζει όποιος δε γνωρίζει τον ίδιο. Έγινε άλλωστε σήμα κατατεθέν και της ίδιας της ιταλικής μουσικής του 20ου αιώνα. Το 2012, μετά το θάνατο του δημιουργού του, ήταν για 2 εβδομάδες στην κορυφή των ιταλικών charts, 25 και πλέον χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του.
Πέρα από τα τραγούδια στα οποία επιχειρούσε να τρυπώσει βαθιά στις σκέψεις και την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων, παρουσιάζοντας πολλές φορές ένα λυρικό δράμα, ο Dalla έγραφε και τραγούδια που από τη μεριά ενός εξωτερικού παρατηρητή, πιο ψύχραιμου, αποκάλυπτε πλευρές της ζωής των πρωταγωνιστών του. Ένα τέτοιο εγχείρημα ήταν και το "Attenti Al Lupo" (Πρόσεχε το Λύκο), που χρησιμοποιώντας τη δομή ενός παραδοσιακού παραμυθιού μιλούσε για ένα ακόμα αδιέξοδο, αυτό της "μικρής ζωής", ενός κοριτσιού που είναι ασφαλές στο σπιτάκι, μακριά από το δάσος που βρίσκεται ο λύκος, αλλά η πραγματική ευτυχία μπορεί να έρθει μόνο αν το διασχίσει.
Attenti al Lupo
C'è una casetta piccola così // Είναι ένα τόσο μικρό σπιτάκι
Con tante finestrelle colorate // Με τόσα χρωματιστά παράθυρα
E una donnina piccola così // Και μια τόσο μικρή κυριούλα
Con due occhi grandi per guardare // Με δυο μάτια μεγάλα για να βλέπει
E c'è un omino piccolo così // Κι είναι ένας τόσο μικρός άνδρας
Che torna sempre tardi da lavorare // Που γυρνάει πάντα αργά απ'τη δουλειά
E ha un cappello piccolo così // Κι έχει ένα τόσο μικρό καπέλο
Con dentro un sogno da realizzare // Με ένα όνειρο μέσα για να πραγματοποιήσει
E più ci pensa // Και όσο το σκέφτεται
Più non sa aspettare // Τόσο δεν ξέρει να περιμένει
Amore mio non devi stare in pena // Αγάπη μου δε χρειάζεται να ανησυχείς
Questa vita è una catena // Αυτή η ζωή είναι μια αλυσίδα
Qualche volta fa un po' male // Μερικές φορές πονάει
Guarda come son tranquilla io // Δες πόσο ήρεμος είμαι εγώ
Anche se attraverso il bosco // Ακόμα κι αν μέσα από το δάσος
Con l'aiuto del buon Dio // Με τη βοήθεια του καλού θεού
Stando sempre attenta al lupo // Προσέχω πάντα για το λύκο
Attenti al lupo // Πρόσεχε το λύκο
Living together // Living together
Living together // Living together
Laggiù c'è un prato piccolo così // Είναι ένα τόσο μικρό λιβάδι
Con un gran rumore di cicale // Με πολύ θόρυβο από τα τζιτζίκια
E un profumo dolce e piccolo così // Κι ένα άρωμα τόσο μικρό
Amore mio è arrivata l'estate // Αγάπη μου έφτασε το καλοκαίρι
E noi due qui distesi a far l'amore // Κι εμείς οι δυο που είμαστε εδώ κάνοντας έρωτα
In mezzo a questo mare di cicale // Μέσα σ'αυτή τη θάλασσα από τζιτζίκια
Questo amore piccolo così // Αυτή η τόσο μικρή αγάπη
Ma tanto grande che mi sembra di volare // Μα τόσο μεγάλη που νιώθω να πετάω
E più ci penso più non so aspettare // Και όσο το σκέφτομαι τόσο δε μπορώ να περιμένω
Amore mio non devi stare in pena // Αγάπη μου δε χρειάζεται να ανησυχείς
Questa vita è una catena // Αυτή η ζωή είναι μια αλυσίδα
Qualche volta fa un po' male // Μερικές φορές πονάει
Guarda come son tranquilla io // Δες πόσο ήρεμος είμαι εγώ
Anche se attraverso il bosco // Ακόμα κι αν μέσα από το δάσος
Con l'aiuto del buon Dio // Με τη βοήθεια του καλού θεού
Stando sempre attenta al lupo // Προσέχω πάντα για το λύκο
Attenti al lupo // Πρόσεχε το λύκο
Living together // Living together
Living together // Living together
Φτάνοντας στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Dalla αφήνει ένα τραγούδι σπάνιο για την ποίησή του, όπου μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, απευθυνόμενος σε ένα τραγούδι που πρέπει να βρει την αγαπημένη του. Το τραγούδι είναι σπάνιο για τον ίδιο, γιατί πλέον αφηγείται μια ιστορία με την οποία θα μπορούσαν να ταυτιστούν πολλοί περισσότεροι. Ντύνει, ωστόσο, την παράκλησή του προς το τραγούδι, με μια εξαιρετικά αισιόδοξη μελωδία, που το κάνει να "πετάει" για να βρει την αγαπημένη του σε μια εποχή που κινείται πολύ πιο γρήγορα από εκείνη των νανουρισμάτων στην ταβέρνα. Το ίδιο και το βιντεοκλίπ, που άφησε το στίγμα του και αντιγράφηκε ως στυλ από πολλούς - και στην Ελλάδα.
Canzone
Non so aspettarti più di tanto // Δεν ξέρω πώς να περιμένω τόσο
Ogni minuto mi dà // Κάθε λεπτό μου δίνει
L'istinto di cucire il tempo // Το ένστικτο να ράψω το χρόνο
E di portarti di qua // Και να σε φέρω από εδώ
Ho un materasso di parole // Έχω ένα στρώμα από λέξεις
Scritte apposta per te // Γραμμένες ειδικά για 'σένα
E ti direi spegni la luce // Και θα στις πω κλείσε το φως
Che il cielo c'è // Που ο ουρανός είναι εκεί
Stare lontano da lei // Το να είμαι μακριά της
Non si vive // Είναι σαν να μη ζω
E stare senza di lei // Και το να είμαι χωρίς αυτήν
Mi uccide // Με σκοτώνει
Testa dura testa di rapa // Σκληρό κεφάλι από γογγύλι
Vorrei amarti anche qua // Θέλω να σ'αγαπήσω κι εδώ
Nel cesso di una discoteca // Στην τουαλέτα μιας ντισκοτέκ
O sopra al tavolo di un bar // Ή πάνω στο τραπέζι ενός μπαρ
O stare nudi in mezzo a un campo // Ή γυμνοί στη μέση ενός χωραφιού
A sentirsi addosso il vento // Να νιώσουμε έτσι τον άνεμο
Io non chiedo più di tanto // Δε ζητάω πιο πολλά
Anche se muoio son contento // Ακόμα κι αν πεθάνω θα'μαι ευχαριστημένος
Stare lontano da lei // Το να είμαι μακριά της
Non si vive // Είναι σαν να μη ζω
E stare senza di lei // Και το να είμαι χωρίς αυτήν
Mi uccide // Με σκοτώνει
Canzone cercala se puoi // Τραγούδι, ψάξ'την αν μπορείς
Dille che non mi perda mai // Πες της να μη χάσει ποτέ
Va' per le strade e tra la gente // Πάνε στους δρόμους μες στον κόσμο
Diglielo veramente // Πες της το αληθινά
Io i miei occhi dai tuoi occhi // Εγώ και τα μάτια μου απ'τα μάτια σου
Non li staccherei mai // Δε θα τα πάρω ποτέ
E adesso anzi io me li mangio // Και τώρα ακόμα τα τρώω
Tanto tu non lo sai (non lo sai, non lo sai) // Ακόμα κι αν δεν το ξέρεις (δεν το ξέρεις, δεν το ξέρεις)
Occhi di mare senza scogli // Μάτια της θάλασσας χωρίς βότσαλα
Il mare sbatte su di me // Η θάλασσα με χτυπάει
Che ho sempre fatto solo sbagli // Που συνέχεια κάνω μόνο λάθη
Ma uno sbaglio poi cos'è // Μα τι είναι έπειτα ένα λάθος
Stare lontano da lei // Το να είμαι μακριά της
Non si vive // Είναι σαν να μη ζω
E stare senza di lei // Και το να είμαι χωρίς αυτήν
Mi uccide // Με σκοτώνει
Canzone cercala se puoi // Τραγούδι, ψάξ'την αν μπορείς
Dille che non mi lasci mai // Πες της να μη μ'αφήσει ποτέ
Va' per le strade e tra la gente // Πάνε στους δρόμους μες στον κόσμο
Diglielo dolcemente // Πες της το γλυκά
E come lacrime la pioggia // Και σαν δάκρυα η βροχή
Mi ricorda la sua faccia // Μου θυμίζει το πρόσωπό της
Io la vedo in ogni goccia // Τη βλέπω σε κάθε στάλα
Che mi cade sulla giacca // Που πέφτει στο μπουφάν μου
Stare lontano da lei // Το να είμαι μακριά της
Non si vive // Είναι σαν να μη ζω
E stare senza di lei // Και το να είμαι χωρίς αυτήν
Mi uccide // Με σκοτώνει
Canzone cercala se puoi // Τραγούδι, ψάξ'την αν μπορείς
Dille che l'amo e se lo vuoi // Πες της ότι την αγαπώ και αν το θες
Va' per le strade e tra la gente // Πάνε στους δρόμους μες στον κόσμο
Diglielo veramente // Πες της το αληθινά
Non può restare indifferente // Δε μπορεί να αδιαφορήσει
E se rimane indifferente // Κι αν αδιαφορήσει
Non è lei // Δεν είναι αυτή
Stare lontano da lei // Το να είμαι μακριά της
Non si vive // Είναι σαν να μη ζω
E stare senza di lei // Και το να είμαι χωρίς αυτήν
Mi uccide // Με σκοτώνει
Στο τέλος του 20ου αιώνα, το 1999, ζει μαζί με όλη την ανθρωπότητα, από την καλοβολεμένη και ένοχη Δύση, τον πόλεμο του Κοσόβου μέσα από τις τηλεοράσεις, τις εφημερίδες, την παραπληροφόρηση και την αέναη αντιπαράθεση στα μέτρα "τα δικά μας", της ασφάλειας του παρατηρητή, που δεν ξέρει ποιος ευθύνεται γι'αυτό, μάλλον ρητορικά όσο αφορά τον Dalla. Το τραγούδι Ciao, που στο βιντεοκλίπ περιλαμβάνει μια μίζερη απεικόνιση του προνομιούχου κατά τ'άλλα δυτικού τρόπου ζωής και την τρυφερή απεικόνιση του τρίτου κόσμου, που υποφέρει από τον πρώτο, ήταν μία από τις τελευταίες καλλιτεχνικές υπογραφές του.
Ciao
Ciao, ciao // Γεια, γεια
C'è stato come un lampo lì, proprio in mezzo al cielo // Έμοιαζε σαν μια λάμψη εκεί, καταμεσής τ'ουρανού
Che era blu cobalto liscio, liscio senza un pelo // Κι ήταν ένα απαλό μπλε του κοβαλτίου, απαλό χωρίς μαλλιά
La città sotto era un presepio, le luci del tramonto // Η πόλη κάτω ήταν μια φάτνη, τα φώτα του ηλιοβασιλέματος
La scia di un aereo, facevano più bello il mondo // Το ίχνος ενός αεροπλάνου, έκαναν τον κόσμο πιο όμορφο
Dello sforzo dei poeti, dei mezzi giornalisti // Με την προσπάθεια των ποιητών, τα μέσα των δημοσιογράφων
Puttane e kosovari, poi altri tipi misti // Πόρνες και Κοσοβάροι, έπειτα άλλοι περίεργοι τύποι
Contavano le stelle, le prime ad arrivare // Μετρούσανε τ'αστέρια, τα πρώτα που θα φτάναν
Poi la voce di una vecchia // Και μετά η φωνή μιας γριάς
Che salutava tutti quanti dicendo ciao // Που χαιρετούσε όλους όσους λέγαν γεια
Ciao (è la colpa di non so di chi) // Γεια (είναι λάθος και δεν ξέρω ποιανού)
Ciao (è la colpa di non so di chi) // Γεια (είναι λάθος και δεν ξέρω ποιανού)
La spiaggia di Riccione, milioni di persone // Η παραλία του Ριτσόνε, χιλιάδες άνθρωποι
Le pance sotto il sole, il gelato e l'ombrellone // Κοιλιές κάτω απ'τον ήλιο, παγωτά και ομπρέλες
Abbronzati un coglione, non l'hai capito ancora // Να μαυρίσει ένας μαλάκας, δεν κατάλαβα ακόμα
Che siamo stati sempre in guerra // Ότι ήμασταν ακόμα στον πόλεμο
Anche il 15 a Viserba // Κι επίσης στις 15 στη Βιζέρμπα
In guerra con noi stessi, tra video e giornali // Σε πόλεμο με τον εαυτό μας, μέσα από βίντεο και εφημερίδες
E noi sempre più lessi a farci abbindolare // Κι εμείς ακόμα πιο πολύ διαβάζαμε για να κοροϊδευόμαστε
Con la nostra indifferenza, la passione per le cose // Με την αδιαφορία μας, το πάθος μας για τα πράγματα
Che non possiamo stare senza // Που δε μπορούμε χωρίς αυτά
Anche le pericolose // Ακόμα και τα επικίνδυνα
Come ad esempio una canzone // Όπως για παράδειγμα ένα τραγούδι
Mentre la stai cantando // Καθώς το τραγουδάς
Di là qualcuno muore // Εκεί κάποιος πεθαίνει
Qualcun altro sta nascendo // Κάποιος άλλος γεννιέται
È il gioco della vita // Είναι το παιχνίδι της ζωής
La dobbiamo preparare // Πρέπει να την ετοιμάσουμε
Che non ci sfugga dalle dita // Να μη μας φύγει απ'τα χέρια
Come la sabbia in riva al mare // Όπως η άμμος στην ακροθαλασσιά
Ciao (è la colpa di non so di chi) // Γεια (είναι λάθος και δεν ξέρω ποιανού)
Ciao (è la colpa di non so di chi) // Γεια (είναι λάθος και δεν ξέρω ποιανού)
Ο Lucio Dalla έγραφε στα τραγούδια του μια αλήθεια που απαιτεί ευαισθησία, αλλά με έναν τρόπο που οι στίχοι του διαπερνούν εικόνες από τη ζωή μας, ένα τεράστιο φάσμα συναισθηματικών καταστάσεων, από την τρυφερότητα μέχρι το θυμό, βάζοντας μελωδίες που μπορούσαν να τα πάνε πολύ μακριά, στα αυτιά όλων των ανθρώπων, από τους πιο λαϊκούς, τους πιο απλούς, στους πιο απαιτητικούς, που δύσκολα μπορούσαν να μην υποκύψουν στη δύναμη της καλλιτεχνικής του ενσυναίσθησης. Για το λόγο αυτό, η μορφή του δεν έμεινε στη μουσική, αλλά αποτελεί πλέον στοιχείο λαϊκής κουλτούρας. Οι φωτογραφίες του κοσμούν τα καφενεία της γενέτειράς του, γκράφιτι βρίσκονται στους τοίχους της, αγάλματα στα παγκάκια της - και όχι σε βάθρα - και ζωγράφοι περικλύουν σε έναν πολύχρωμο καμβά το μεγάλο μήνυμα, αυτό που άφησε με το συνολικό του έργο.
Στις ζωντανές του εμφανίσεις, ποτέ δεν έπαιζε ένα τραγούδι με τον ίδιο τρόπο. Αυτό ήταν άλλωστε που έκανε στο Sanremo και ίσως από τότε δεν είχε μεγάλη ανάγκη να επαναλάβει. Ξεδίπλωνε το μουσικό του ταλέντο για να ερμηνεύσει το περιεχόμενο της δημιουργίας του όπως ταίριαζε στη στιγμή και στην εποχή, όπως ήθελε να επικοινωνήσει στην κάθε περίπτωση. Η τζαζ παιδεία του έβρισκε επιτέλους, πάνω στη βάση των τραγουδιών του, το διέξοδο που έψαχνε, ακόμα κι αν αυτή τη φορά ο στίχος ήταν βέρος ιταλικός και το περιεχόμενο φτιαγμένο από την εμπειρία του, που μεγέθυνε την ικανότητα της μυθιστορηματικής του φαντασίας.
Στις 4 του Μάρτη του 2012, 69 χρόνια μετά από τη μέρα της γέννησής του, σχεδόν σύσσωμη η Bologna βρέθηκε στην Piazza Maggiore, μπροστά στον καθεδρικό του San Petronio για να τον αποχαιρετήσει. Εκείνη τη μέρα αποχαιρετούσαν έναν άνθρωπο που με τρόπο ταπεινό μπόρεσε να τρυπώσει στις ζωές πολλών, να τις εκφράσει και μέσω της έκφρασης να τις απελευθερώσει. Για το λόγο αυτό, η αγάπη στον ίδιο, ο σεβασμός στο έργο του και η ανάγκη για τη δημιουργία του, με το πέρασμα του χρόνου μόνο μεγαλώνει, όπως σήμερα, που η ίδια μουσική ακούγεται από τα μεγάφωνα της Via d'Azeglio, εκεί που για δεκαετίες μπορούσε κανείς να ακούσει την πραγματική φωνή του. Grazie Lucio! Ciao!
Comments are closed.