Press "Enter" to skip to content

Η αρχή του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου

Στις 4 Σεπτέμβρη του 1955, στο Estadio Nacional της Λισσαβόνας, ξεκίνησε την πορεία του ο θεσμός που έμελε να γίνει η μεγαλύτερη διασυλλογική ποδοσφαιρική διοργάνωση του πλανήτη. Μέχρι εκείνη τη μέρα οι σύλλογοι της Γηραιάς Ηπείρου αγωνίζονταν μεταξύ τους είτε σε φιλικούς αγώνες, είτε σε περιφερειακές διοργανώσεις, που αν και άφησαν ιστορία, όπως το Mitropa Cup, δεν τελούνταν υπό την αιγίδα της UEFA και δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής σε αυτές οι ομάδες όλων των χωρών της ηπείρου.

Όπως συνέβη και στο επίπεδο των εθνικών ομάδων, έτσι και στο διασυλλογικό, η Νότια Αμερική είχε δείξει και πάλι το δρόμο. Από το 1948, δηλαδή μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά πριν τη διοργάνωση του 4ου Μουντιάλ στη Βραζιλία, ξεκίνησε το Campeonato Sudamericano de Campeones, μία διοργάνωση που είχε άδοξο τέλος, πριν η ευρωπαϊκή έμπνευση δώσει πνοή στη δημιουργία ενός θεσμού που έγινε γνωστός ως Copa Libertadores. Ωστόσο, η πρώτη απόπειρα σύστασης διεθνούς διασυλλογικής διοργάνωσης στη Νότια Αμερική ήταν η βάση της έμπνευσης του Γάλλου δημοσιογράφου Jacques Ferran για την πρόταση μιας αντίστοιχης διοργάνωσης στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Έτσι, στο Συνέδριο της UEFA, το 1955, αποφασίστηκε η έναρξη του νέου θεσμού, ο οποίος όμως θα ξεκινούσε χωρίς τη συμμετοχή Σοβιετικών και Αγγλικών συλλόγων, που αποτελούσαν δύο από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Συνολικά 16 ομάδες από 16 διαφορετικές χώρες συμμετείχαν στην παρθενική διοργάνωση του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου, όπως ονομαζόταν τότε. Από αυτές οι 7 μόνο είχαν κερδίσει το εθνικό πρωτάθλημα του 1955. Ήταν επίσης η μοναδική φορά που εκπρόσωπος της χώρας του Saarland, που αργότερα απορροφήθηκε από τη Δυτική Γερμανία, αγωνίστηκε σε διεθνή διασυλλογική διοργάνωση.

Σε ένα σύστημα νοκ-άουτ με διπλούς αγώνες, οι 16 ομάδες κληρώθηκαν σε ζευγάρια. Ο πρώτος αγώνας ορίστηκε για την 4η Σεπτεμβρίου του 1955. Στα μέσα της δικτατορίας του Estado Novo του Salazar, το εθνικό γήπεδο της Λισσαβόνας θα φιλοξενούσε αυτό το παιχνίδι. Σε συνθήκες διαφορετικές από αυτές που επικρατούσαν στη διπλανή Ισπανία, όπου ο δικτάτορας Franco εκτέλεσε τη δημοκρατική διοίκηση της ομάδας της πρωτεύουσας και διόρισε δικούς του ανθρώπους για να την μετατρέψει σε σύλλογο-προμετωπίδα του καθεστώτος, στην Πορτογαλία ο Salazar δε συνέδεσε το όνομά του με κάποιο συγκεκριμένο σύλλογο, ώστε να μπορεί “πιο ελεύθερα” να καρπώνεται δόξα από τις επιτυχίες όλων των συλλόγων, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Benfica των αρχών της δεκαετίας του ’60. Η Sporting, σύλλογος των μεσαίων και μεγαλοαστικών στρωμάτων της Λισσαβόνας, είχε στην οπαδική της βάση ανθρώπους που συνδέονταν με το καθεστώς, χωρίς όμως κάποια συγκεκριμένη ανάμειξη με αυτό. Η Sporting αγωνιζόταν μέχρι εκείνη τη σεζόν στο Estadio Nacional, πριν ανοίξει το γήπεδό της που πήρε το όνομα του ιδρυτή της José Alvalade, τον Ιούνη του 1956, ενώ συμμετείχε στο πρώτο Ευρωπαϊκό Κύπελλο ως 3η του πορτογαλικού πρωταθλήματος.

Φιλοξενούμενη ομάδα σ’αυτή την ιστορική αναμέτρηση ήταν η Partizan, η ομάδα του Βελιγραδίου που συστάθηκε μέσα από τα συντρίμμια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη διοίκησή της είχε αναλάβει ο νεοσύστατος Γιουγκοσλαβικός Στρατός. Λίγο πριν τα 10α της γενέθλια, η Partizan, αν και είχε καταταγεί 5η στο προηγούμενο γιουγκοσλαβικό πρωτάθλημα, εκπροσωπούσε τη χώρα στη μεγάλη ευρωπαϊκή διοργάνωση.

Το πρώτο αυτό παιχνίδι είχε σίγουρα συγκινήσεις, καθώς και πλούσιο σκορ. Ο Martins, σέντερ φορ της Sporting, πέτυχε στο 14ο λεπτό το πρώτο γκολ στην ιστορία της διοργάνωσης, για να ισοφαρίσει ο Milutinović, που αγωνιζόταν μέσα δεξιά, για τους φιλοξενούμενους πριν τη λήξη του ημιχρόνου. Στο 50ο λεπτό ο αριστερός οπισθοφύλακας των γηπεδούχων, José Galaz, αποβλήθηκε με κόκκινη κάρτα, ώστε ο Milutinović να ξανασκοράρει για την Partizan. Η Sporting ισοφάρισε με τον Quim στο 65′, η Partizan πήρε πάλι προβάδισμα με τον Bobek στο 73′ και ο Martins έκλεισε το χορό των γκολ στο 78′ για να διαμορφώσει το τελικό αποτέλεσμα του αγώνα, 3-3.

Οι δύο ομάδες συναντήθηκαν ξανά στις 12 του Οκτώβρη στο Βελιγράδι. Εκεί η Partizan πήρε τη νίκη με σκορ 5-2 και την πρόκριση, για να αντιμετωπίσει στον επόμενο γύρο τη μετέπειτα πρωταθλήτρια Real Μαδρίτης, από την οποία έχασε με 4-0 στο Bernabéu και δεν της έφτανε το 3-0 του Βελιγραδίου για να αποφύγει τον αποκλεισμό.

Από την επόμενη σεζόν, 1956-57, μόνο πρωταθλήτριες ομάδες συμμετείχαν στον μεγάλο θεσμό, με εξαίρεση τους υπερασπιστές του τίτλου, κι έτσι η Sporting και η Partizan θα έκαναν χρόνια να ξαναβρεθούν εκεί. Η Sporting κέρδισε το πρωτάθλημα του 1958, ενώ η Partizan εκείνο του 1960.

Οι δύο ομάδες ξανασυναντήθηκαν στο Κύπελλο Ευρώπης του 1961 – με τη Sporting να συμμετέχει ως 2η, καθώς η πρωταθλήτρια Benfica ήταν η νικήτρια του προηγούμενου Ευρωπαϊκού Κυπέλλου. Η Partizan πήρε ξανά την πρόκριση με ισοπαλία εκτός (1-1) και νίκη εντός (2-0), ενώ το 2002 οι δυο ομάδες βρέθηκαν αντιμέτωπες στο Κύπελλο UEFA, με την Partizan να κερδίζει αυτή τη φορά με 1-3 στην Πορτογαλία και το παιχνίδι του Βελιγραδίου να λήγει ισόπαλο, 3-3, ώστε ο ασπρόμαυρος σύλλογος του Βελιγραδίου να μετράει το απόλυτο σε προκρίσεις απέναντι στον παρθενικό του αντίπαλο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Το Ευρωπαϊκό Κύπελλο μετονομάστηκε σε Ευρωπαϊκό Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων, το τρόπαιο άλλαξε με τα χρόνια και η διοργάνωση εξελίχθηκε τελικά στο UEFA Champions League, τη διοργάνωση που ισοδυναμεί με τον κολοφώνα της δόξας για κάθε ποδοσφαιριστή στο διασυλλογικό επίπεδο.