Στη ζωή μας έχουμε τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε άλλοι σε περισσότερους, άλλοι σε λιγότερους τόπους. Αιτία των ταξιδιών μας πολλές φορές είναι η φαντασία μας, για μέρη διαφορετικά από αυτά που γνωρίζουμε, όπου θα ζήσουμε εμπειρίες που θα μας συνοδεύουν για καιρό, ίσως για χρόνια, ίσως και για μια ζωή στην καθημερινότητά μας, αλλάζοντας ουσιαστικά τον τρόπο ζωής μας. Βλέπουμε τέτοιους τόπους από φωτογραφίες, ακούμε γι’αυτούς από άλλους που έχουν βρεθεί εκεί. Πολλές φορές ονειρευόμαστε ότι έχουμε βρεθεί σε μέρη που ίσως να μη βρεθούμε ποτέ. Το ταξίδι μας εμπνέει γιατί εμπεριέχει την εμπειρία, που η εμπειρία στην πραγματικότητα είναι μια νέα γνώση, για κάτι άγνωστο, μια γνώση που θα συνοδεύει για καιρό τις σκέψεις μας και θα εξελίσσεται και θα μεταβάλλεται ακόμα και για αρκετό καιρό μετά από το τέλος του ταξιδιού.
Σκεφτείτε όλους τους μεγάλους θρύλους, τις μυθικές ιστορίες της ανθρωπότητας, μυθολογικές ή ιστορικές. Όλες οι ιστορίες που εμπνέουν τους ανθρώπους εμπεριέχουν τη μετακίνηση, τη γνώση ή “κατάκτηση” ενός νέου τόπου. Χαρακτηριστικότερη όλων η πιο “κλασική” ιστορία της ανθρωπότητας, που ίσως δεν έχει τίποτα ηρωικό: το ταξίδι του Οδυσσέα, που τελικά μόνο σκοπό είχε να φτάσει σπίτι του. Ίσως οι άνθρωποι εμπνεόμαστε τόσο από το ταξίδι και την ανακάλυψη των νέων τόπων γιατί μπορεί και να είναι γραμμένο στον γενετικό μας κώδικα. Όταν σταθήκαμε στα δύο πόδια το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να αρχίσουμε να μεταναστεύουμε, να προσαρμοζόμαστε σε νέες συνθήκες που μαθαίνουμε.
Σκεφτείτε τώρα όμως ένα άλλο ταξίδι, σε έναν κόσμο που όλοι βλέπουμε, σχεδόν κάθε μέρα, ή για την ακρίβεια κάθε νύχτα. Ήταν για πάντα εκεί, ή τουλάχιστον όσο το “πάντα” σημαίνει όσο υπήρχαν άνθρωποι πάνω στη Γη και για πολύ περισσότερο. Από τη στιγμή που κάναμε τα πρώτα μας βήματα πάνω στο δικό μας πλανήτη ένα παράξενο αντικείμενο, διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα γύρω του, φώτιζε τις νύχτες μας, γέμιζε και άδειαζε, μας έμαθε να βρίσκουμε το δρόμο μας, να μετράμε το χρόνο, να συνδέουμε τις φάσεις του με πράγματα που συμβαίνουν στη Γη. Το φεγγάρι ήταν πάντα εκεί, καρφωμένο στον νυχτερινό ουράνιο θόλο, χωρίς να έχουμε ακριβώς ιδέα του τι είναι και για το λόγο αυτό να έχουμε φανταστεί τα πάντα γι’αυτό.
Από την αρχαιότητα ως σήμερα το φεγγάρι προσωποποιήθηκε αμέτρητες φορές, του προσδόθηκαν ακόμα και ανθρώπινες ιδιότητες, χαράς, γαλήνης, θυμού… Θεωρήθηκε υπεύθυνο ακόμα και για τις δικές μας συμπεριφορές σε φράσεις που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα όταν σεληνιαζόμαστε. Από την αρχαιότητα ως σήμερα καλλιτέχνες το περιέλαβαν στα έργα τους, σε ποιήματα, σε προσευχές, σε τραγούδια, σε εικαστικές δημιουργίες, σε κλασικά μουσικά έργα. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία η θεά Σελήνη συνδέεται με την ίδια τη δημιουργία. Την ίδια ώρα, ένα άλλο όνομά της παραπέμπει σε ένα από τα πιο πρακτικά πράγματα που μας έμαθε ο κύκλος του φεγγαριού. Το όνομά της Μην έχει την ίδια ρίζα με τον ημερολογιακό μήνα, τον τρόπο που μάθαμε να μετράμε τα έτη και την ηλικία του ίδιου μας του είδους. Άλλα ονόματα τη συνέδεαν με προσωνύμια του Απόλλωνα, όπως Αίγλη, ή Φοίβη, ενώ άλλες θεές, όπως η Άρτεμις συνδέθηκαν μ’αυτήν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ένας Απόλλωνας μας έφτασε ως το φως της και μια Άρτεμις θα αναλάβει να μας ξαναφτάσει.
Ωστόσο, αργήσαμε πολύ να καταλάβουμε τι είναι η Σελήνη. Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος θεωρήθηκε τρελός όταν υπολόγισε ότι το μέγεθός της μπορεί να είναι μεγαλύτερο κι από αυτό της Πελοποννήσου. Αν γνώριζε τις μετρήσεις του Ερατοσθένη, τότε σίγουρα θα μπορούσε να καταλάβει ότι αυτό ήταν τελικά πολύ μεγαλύτερο. Για πολλούς αιώνες, η γεωκεντρική μας αντίληψη τροφοδοτούσε όλο και περισσότερο τις εικασίες για τις μαγικές ιδιότητες που μπορεί να έχει αυτός ο κόσμος, εκείνο το χλωμό πρόσωπο στο νυχτερινό ουρανό, που χρειάστηκε ο Galileo Galilei να στρέψει το τηλεσκόπιό του προς το φωτεινό “δίσκο” για να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε τι είναι όλα αυτά τα μοτίβα που δε μπορούσαμε προηγουμένως να διακρίνουμε.
Όλα αυτά όμως σε τίποτα δεν άλλαξαν τη συμπεριφορά μας προς αυτό το αντικείμενο. Ακόμα περιμένουμε τη βραδιά με την πανσέληνο, την καλοκαιρινή, ή τη μεγάλη τη χειμερινή. Ακόμα γράφουμε τραγούδια που συμπεριφέρονται στο φεγγάρι σαν άνθρωπο ή σε ανθρώπους σαν το φεγγάρι. Ακόμα σεληνιαζόμαστε και πολύ δύσκολα θα σταματήσουμε να το κάνουμε, όσο ζούμε σ’αυτό το πρώτο πλανητικό μας σπίτι.
Σκεφτείτε τώρα ότι αυτό που αποτελούσε ένα αντικείμενο, ένα μυθικό πρόσωπο, ένα μαγικό ον στο νυχτερινό ουρανό, που μπορεί να συνδέει ανθρώπους σε κάθε γωνιά της Γης, γιατί μπορούν ταυτόχρονα να το παρατηρούν, να αποφασίσουμε ότι είναι ένας άλλος κόσμος, ένας κόσμος που θέλουμε να επισκεφθούμε.
Η απόβαση στη Σελήνη ήταν κάτι περισσότερο από όνειρο ολόκληρης της ανθρωπότητας και για το λόγο αυτό κάθε μεγάλη επέτειος των πρώτων βημάτων του ανθρώπου πάνω στην επιφάνειά της αποτελεί αιτία για ένα πραγματικό φεστιβάλ. Η πράξη αυτή έσπασε τα δεσμά που είχε το είδος μας για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, καθώς από τις 20 Ιουλίου του 1969 και μετά υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που έχουν βρεθεί εκεί, στον υπεραιώνιο ουράνιο θόλο μας.
Σήμερα βεβαίως καταλαβαίνουμε ότι μια τέτοια απόβαση έχει τεράστια σημασία για τη γνώση που έχουμε για τη Γη, το Ηλιακό Σύστημα, τη δημιουργία των αστεριών και την εξέλιξη του γνωστού σύμπαντος γενικότερα. Η καινούρια εμπειρία του σεληνιακού ταξιδιού είναι εμπειρία για ολόκληρη την ανθρωπότητα και σε αυτή την περίπτωση η εμπειρία ονομάζεται γνώση. Όταν μάλιστα γίνεται η απαραίτητη προετοιμασία ώστε να απαντηθούν ερωτήματα με συγκεκριμένη μεθοδολογία, αυτή η γνώση είναι επιστημονική γνώση.
Κάποιοι άνθρωποι είμαστε λιγάκι πιο τυχεροί και μπορούμε καθημερινά να ασχολούμαστε με αυτά που ενέπνευσαν το είδος μας στο πέρασμα των αιώνων. Κάποιοι είναι καλλιτέχνες, κάποιοι είναι ιστορικοί, κάποιοι μελετούν τη λογοτεχνία μας, κάποιοι τις παραδόσεις μας. Κάποιοι μελετούμε αντικείμενα σαν τη Σελήνη, που μπορεί όταν το κάνουμε αυτό να μη σκεφτόμαστε τα τραγούδια που γράφτηκαν γι’αυτή και να μην τη φοβόμαστε σα θεϊκό πρόσωπο, αλλά σίγουρα ένα κομμάτι της έμπνευσης για να στραφούμε σε αυτή την αναζήτηση προήλθε από όλη αυτή την πανανθρώπινη κληρονομιά.
Για το λόγο αυτό, αποφασίσαμε μερικές σκέψεις μας να της μοιραστούμε, μέσα από το μέσο που μαζευτήκαμε για να τις καταγράφουμε, το Publica. Μάθαμε πολλά πράγματα αναζητώντας το μεγαλείο εκείνης της αποστολής, που υπό το όνομα του μοναδικού αρχαιοελληνικού θεού που δεν έχει πλανήτη στο όνομά του πέτυχε το μεγαλύτερο κατόρθωμα της ανθρωπότητας ως σήμερα. Προσεγγίσαμε αυτό το κατόρθωμα από άποψη επιστημονική, πολιτική, ιστορική, πολιτισμική. Γράψαμε αυτά που καταλαβαίνουμε και ίσως γράψουμε και λίγα ακόμα, φτιάχνοντας μια ξεχωριστή σελίδα, που αποτελεί ουσιαστικά ξεχωριστή σελίδα και για αυτή την κοινή προσπάθεια.
Η εβδομάδα που έρχεται είναι η ομορφότερη καλοκαιρινή εβδομάδα, γιατί θυμίζει εκείνο το καλοκαίρι που οι άνθρωποι έβλεπαν τα αδέλφια τους να σπάνε το φράγμα της πλανητικής μας φυλακής και να κατακτούν τον υπεραιώνιο ουράνιο θόλο. Αυτή τη βδομάδα σας καλούμε κι εμείς να ζήσετε με όποιο τρόπο επιθυμείτε ένα ξεχωριστό φεστιβάλ, εδώ σας δίνουμε την έμπνευση, σίγουρα δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία!
Comments are closed.