The Tenement Museum: ένα μουσείο για τους μετανάστες στη Νέα Υόρκη

Η Νέα Υόρκη είναι μια διεθνής μητρόπολη, μια παγκόσμια πρωτεύουσα, ως εκ τούτου ο επισκέπτης της, ή ακόμα περισσότερο ο παροικούντας σ’αυτήν, έχει την τύχη να έχει πρόσβαση σε μια πολύ μεγάλη ποικιλία υψηλής ποιότητας και καλαισθησίας πολιτιστικών επιλογών. Μέσα σ’αυτό τον ωκεανό επιλογών, ωστόσο, πλάι σε μεγάλα μουσεία όπου φιλοξενούνται πραγματικοί θησαυροί της ανθρωπότητας, υπάρχει κι ένα μέρος που αποτίει τιμή στην ίδια την ιστορία της πόλης και είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα που κάποιος πρέπει να επισκεφθεί για να κατανοήσει την ιστορία και το χαρακτήρα της.

Βρίσκεται σε μια περιοχή που έχει ταυτιστεί με την παρουσία μεταναστών, στο νοτιοανατολικό Μανχάταν και πιο συγκεκριμένα στην Orchard Street, που αποτελούσε από το 19ο αιώνα κεντρικό δρόμο της οικονομικής δραστηριότητας μεταναστών, αρχικά Γερμανών και εν συνεχεία ορθόδοξων Εβραίων που κυριαρχούν μέχρι σήμερα κυρίως με την παρουσία αμέτρητων καταστημάτων ραπτικής. Πρόκειται για το Tenement Museum, που ουσιαστικά αποτελείται από μια σειρά ειδικά διαμορφωμένων κτισμάτων πάνω στην Orchard Street, όπου ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στα διαμερίσματα που ζούσαν και εργάζονταν οι μετανάστες που έγιναν στη συνέχεια η ψυχή αυτής της μοναδικής πόλης.

Το επισκέψιμο κτήριο, στο νούμερο 97 της Orchard Street, φιλοξενούσε 7000 μετανάστες εργάτες. Αν πιστεύετε ότι αυτός ο αριθμός ενοίκων συμβαδίζει με το μέγεθος του κτηρίου και των χώρων του, κάνετε λάθος. Μπαίνοντας μέσα σε μικρά δωμάτια, όπου μαθαίνει κανείς ότι ζούσαν και εργαζόντουσαν επί 24ώρου βάσεως περισσότεροι από 10 άνθρωποι, καταλαβαίνει κανείς πολύ παραστατικά τις συνθήκες υπό τις οποίες ξεκίνησε τη “νέα ζωή” στον “νέο κόσμο” η μεγάλη πλειοψηφία των μεταναστών του τέλους του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα.

Η περιήγηση στο μουσείο γίνεται μόνο με ξεναγούς και χρειάζεται κανείς να κάνει προκράτηση, αλλά αυτό είναι ακόμα ένα στοιχείο που δίνει ακόμα περισσότερους λόγους να το επισκεφτέι κανείς. Σε αντίθεση με αυτό που ξέρουμε ως μουσείο, δηλαδή μια έκθεση αντικειμένων με τις περιγραφές τους, στο Tenement τα αντικείμενα δεν είναι τόσο ιδιαίτερα, σίγουρα πολλά από αυτά τα έχουμε δει ακόμα και σε χρήση όσοι γεννηθήκαμε τον 20ο αιώνα. Η διαμόρφωση των χώρων είναι αυτή που σε βάζει στο κλίμα, αλλά κι αυτό δε θα χρησίμευε σε κάτι περισσότερο από το να θαυμάσεις ένα υπέροχο σκηνικό. Η παρουσία του ξεναγού είναι αυτή που τα ζωντανεύει όλα, εξηγεί τη διαμόρφωση του χώρου, τοποθετεί τους ενοίκους μέσα σ’αυτόν, εμφανίζει σημαντικά ιστορικά στοιχεία, όπως καταλόγους τις εποχής όπου φαίνονται τα ονόματα και οι δραστηριότητες των πραγματικών κατοίκων του κάθε χώρου και πάνω απ’όλα κάθε στοιχείο το συζητάει με τους επισκέπτες, ζητώντας τη γνώμη τους και καθοδηγώντας τη σκέψη τους ώστε να καταλάβουν την ουσία της ζωής και του στόχου που είχαν αυτοί οι άνθρωποι.

Οι ξεναγήσεις έχουν μια ποικιλία όσο αφορά τις εποχές και τις εθνικότητες, όμως σε αρκετές από αυτές μπορεί κανείς να καταλάβει την εξέλιξη των συνθηκών ζωής των μεταναστών σε ένα διάστημα περίπου 50 χρόνων, από τα τέλη του 19ου ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Την ανάδυση μιας μπουρζουαζίας μέσα στις τάξεις τους, από τους παλιότερους μετανάστες που ήδη είχαν αρχίσει να εισπράττουν τους κόπους του παρελθόντος και προσλάμβαναν νέους στις βιοτεχνίες τους, καθώς και την ανάδειξη νέων μορφών διεκδίκησης της ζωής τους, με την εμφάνιση του συνδικαλιστικού κινήματος.

Ιρλανδοί, Ρωσοεβραίοι, Ιταλοί, είναι οι βασικές εθνικότητες που παρουσιάζονται, καθώς αποτελούν κι εκείνες που περιλαμβάνονται στους καταλόγους που αφορούν τις δραστηριότητες της Orchard Street. Πολλοί από αυτούς δε μιλούσαν καν αγγλικά και δε μίλησαν ποτέ οι ίδιοι, παρά μόνο τα παιδιά τους. Σήμερα, έναν αιώνα και πλέον μετά την άφιξή τους στη “γη της επαγγελίας”, όλοι ξέρουμε ότι αποτέλεσαν τη μαγιά για να γίνει αυτό που θεωρείται από πολλούς το πιο πολυπολιτισμικό κέντρο στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Οι μετανάστες της Νέας Υόρκης δεν αποτελούν όμως μόνο το σπόρο αυτής της μεγάλης πόλης ή και ολόκληρης της χώρα των ΗΠΑ. Αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της πρόσφατης ιστορίας της ανθρωπότητας και για το λόγο αυτό, μια επίσκεψη στο Tenement ίσως αποτελεί κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη για οποιονδήποτε επισκέπτη του “μεγάλου μήλου”.

Περισσότερες πληροφορίες για την επίσκεψή σας, καθώς και για προ-κρατήσεις, μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Tenement Musem.