Press "Enter" to skip to content

Το πιο μακρινό κβάζαρ που παρατηρήθηκε ποτέ είναι πολύ μεγάλο για το Σύμπαν μας

Ένα κβάζαρ παρατηρήθηκε πρόσφατα, σε απόσταση 13 δισεκατομμυρίων ετών φωτός μακριά από τη Γη. Είναι το πιο μακρινό που έχει ποτέ παρατηρηθεί και φαίνεται να υπήρχε ήδη, 690 εκατομμύρια χρόνια μετά τη γέννηση του Σύμπαντος (Big Bang). Το να βρεθεί ένα κβάζαρ – μια μαύρη τρύπα με τεράστια μάζα και ένα φωτεινό δίσκο ύλης γύρω της – σε τέτοια ηλικία δείχνει ότι αυτή η τεράστια μαύρη τρύπα πρέπει να δημιουργήθηκε αρκετά γρήγορα στα πρώτα στάδια εξέλιξης του Σύμπαντος. Το παράξενο φως του κβάζαρ θα μπορούσε να μας βοηθήσει ώστε να καταλάβουμε πώς εξελίχθηκε ο κόσμος.

Ο Eduardo Bañados, στο Αστεροσκοπείο του Επιστημονικού Ινστιτούτου Carnegie, στην Pasadena της California, με τους συναδέλφους του, έψαξαν στα δεδομένα που συνέλεξαν τηλεσκόπια κατά τη διάρκεια τριών ερευνών που κάλυψαν σχεδόν ολόκληρο τον ουρανό και επιβεβαίωσαν την πιθανή ύπαρξη τόσο μακρινών κβάζαρ με νέες παρατηρήσεις.

Παίρνοντας υπόψη πόσο λίγα από αυτά τα μακρινά αντικείμενα πιστεύουμε ότι υπάρχουν, αυτή ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Βασιζόμενοι σε εκτιμήσεις από κοντινότερα κβάζαρς “θα πρέπει να υπάρχουν από 5 ως 100 από αυτά τα πολύ μακρινά και λαμπερά κβάζαρς στο Σύμπαν… και το Σύμπαν είναι πολύ μεγάλο”, λέει ο Bañados.

Γιγάντιοι σπόροι

Το κβάζαρ που βρίσκεται 13 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά είναι ένα από τα πιο μακρινά αντικείμενα που έχουμε παρατηρήσει και το ότι μπορούμε να το δούμε οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα αντικείμενα του Σύμπαντος.

Έχει μάζα περίπου 800 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο, κάτι που θέτει και ένα ζήτημα. Με βάση τη μέχρι στιγμής θεωρητική γνώση χρειάζονται δισεκατομμύρια χρόνια για να σχηματιστεί ένα τέτοιο τεράστιο αντικείμενο, αλλά όπως φαίνεται, αυτό σχηματίστηκε μόλις 690 εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του Σύμπαντος.

“Θα πρέπει να έχουν μια αρχική μάζα περίπου 1000 φορές αυτής του Ήλιου”, λέει ο Michael Eracleous, του Pennsylvania State University, “διαφορετικά, δε μπορούν να μεγαλώσουν στις διαστάσεις που παρατηρείται να έχουν σήμερα”.

Αυτοί οι σπόροι θα μπορούσαν να είναι μια πρώιμη γενιά υπερμεγέθων αστέρων, ή τεράστια νέφη αερίων που είχαν χιλιάδες και εκατομμύρια φορές τη μάζα του Ήλιου και κατέρρευσαν ώστε να δημιουργήσουν θεόρατες μαύρες τρύπες. Ο Eracleous λέει ότι το πρόσφατα παρατηρηθέν κβάζαρ μπορεί να καταρρίψει την πρώτη περίπτωση, καθώς σχηματίστηκε πολύ νωρίς στην Ιστορία του Σύμπαντος ώστε να επιτρέψει σε αστέρες να μεγαλώσουν τόσο πολύ.

Συμπάντιος μετασχηματισμός

Ο γαλαξίας που φιλοξενεί το κβάζαρ είναι γεμάτος από λαμπερή σκόνη, αστέρες και μέταλλα, που χρειάζονται επίσης χρόνο για να δημιουργηθούν, κάτι που συνηγορεί στο σενάριο μιας πολύ γρήγορης εξέλιξης κατά την εποχή του πρώιμου Σύμπαντος.

“Είναι πιθανό αυτός ο γαλαξίας να είχε ήδη το εν τρίτο της μάζας των αστέρων του Γαλαξία μας, αλλά ο Γαλαξίας μας είχε 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να σχηματίσει όλα τα αστέρια – αυτός ο γαλαξίας είχε μόλις 690 εκατομμύρια χρόνια”, λέει ο Bram Venemans από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής Max Planck της Χαϊδελβέργης.

Ο Bañados και οι συνεργάτες του παρατήρησαν επίσης κάτι παράξενο όσο αφορά το φως του κβάζαρ: κατά τη διαδρομή του προς τα εμάς, μέρος του φωτός έχει απορροφηθεί από μη ιονισμένο υδρογόνο, ακόμα κι αν το μεγαλύτερο μέρος των αερίων του διαστήματος σήμερα είναι ιονισμένο.

Αυτό σημαίνει ότι το κβάζαρ θα έπρεπε να υπάρχει κατά την πρώιμη περίοδο του επαναϊονισμού του σύμπαντος, όταν οι αστέρες και οι γαλαξίες ξεκίνησαν να σχηματίζονται και να αποβάλλουν ηλεκτρόνια από το αέριο υδρογόνο που διείσδυε στο χώρο. Μόνο μετά από τον επαναϊονισμό το Σύμπαν ξεκίνησε να μοιάζει με αυτό μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα. Ακόμα δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το πότε συνέβη αυτός ο επανασχηματισμός, αλλά αυτό είναι μια ένδειξη ότι ακόμα ήταν σε εξέλιξη περίπου 690 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

“Ο επαναϊονισμός ήταν κατά ένα τρόπο ο μεγάλος μετασχηματισμός που συνέβη σε όλο το σύμπαν – και αυτό το αντικείμενο ήταν ήδη εκεί”, λέει ο Bañados. “Εδώ βλέπουμε την αποκορύφωση της δράσης. Αν μπορούμε να βρούμε κι άλλα παρόμοια αντικείμενα, θα είμαστε ικανοί να ξεκινήσουμε να εξηγούμε πώς ακριβώς έγινε αυτή η διαδικασία.”

Με πληροφορίες από το περιοδικό “New Scientist”

Be First to Comment

Αφήστε μια απάντηση

© Publica 2017 - 2025